از جمله موضوعات شایع در قرن اول و دوم هجری‌‌‌ تربیت موالی‌‌‌ بود. این افراد عمدتاً به علت داشتن استعداد مناسب و نیز آمادگی‌‌‌ کسب علم و نیز با احساس ضعفی‌‌‌ که ایشان در برابر عرب‌‌ها داشتند و درصدد بودند که آن را جبران کنند، به خوبی‌‌‌ در زمینه حدیث کار کردند و در نتیجه توانستند در مدت زمانی‌‌‌ کوتاه از فقها و محدثین مراکز عمده اسلامی‌‌‌ شوند.

این افراد در خانواده‌‌های‌‌‌ مختلف عرب، تربیت شده بودند که طبعاً انگیزه‌‌های‌‌‌ سیاسی‌‌‌ و مذهبی‌‌‌ جاری‌‌‌ و مرسوم در آن قبایل و عشیره‌‌ها، به اینان نیز سرایت کرده بود، به ویژه کوفه، بیشتر گرایش شیعی‌‌‌ داشت و «موالی» آن نیز چنین بودند، از این رو اهل‌بیت: نیز از این ویژگی‌‌‌ برای‌‌‌ تربیت موالی‌‌‌ استفاده کردند. در این میان، سیاست علی‌‌‌ بن الحسین7 شایان توجه بسیار است. امام می‌‌‌کوشید تا در مدینه، با تربیت طبقه «موالی»، راه را برای‌‌‌ آینده باز کند. و اسلام صحیح و سلیم را به آنان (که زمینه کافی‌‌‌ داشتند) انتقال دهد، پس با شخصیتی‌‌‌ که امام داشت به شایستگی‌‌‌ می‌‌‌توانست در روحیه موالی‌‌‌ اثر بگذارد و احساسات شیعی‌‌‌ را به آنان انتقال دهد.