مهم‌ترین کنیهی فاطمهی زهراء (اُمّابیها) میباشد. در توجیه معنای این کنیه گفته شده:
بعضی این کنیه را صِرف محبت پدر به فرزند دانستهاند و میگویند انسان هرگاه فرزند خود را زیاد دوست بدارد و بخواهد این محبت را ابراز کند، به فرزندش می‌گوید: (بابا) ، (مادر) و این در تکلم عموم مردم رایج است. بنابراین، کنیهی (امابیها) نوعی ابراز محبت شدید از طرف پیامبر6 به فاطمهی زهرا بوده است.
و شاید اینکه پیامبر به او می‌گوید: (ای مادر پدر) به این علت باشد که فاطمهی زهراء، مانند مادری مهربان، برای پدر خود زحمت میکشید. خاکستر از سر و رویش پاک میکرد، جراحات او را پانسمان میکرد و کارهایی را که یک مادر در حق فرزند خود انجام می‌دهد، ایشان برای پدر انجام میداد.
و معنای دیگر آنکه، پیامبر مانند فرزند، با دخترش برخورد میکرد، دستش را میبوسید، همان‌گونه که فرزند در مقابل مادر باید چنین باشد، در برابر حضرت زهراء، تمامقد برمیخاست، در هنگام سفر از او خداحافظی میکرد و هنگام بازگشت از سفر اولین دیدارش از زهرای مرضیه بود. این عملی است که هر فرزند مؤدب به آداب الهی آن را انجام می‌دهد.
برخی از محققین، از معانی (اُمّ) کمک گرفته و وجوهی را برای معنای این کنیهی ذکر نمودهاند و گفتهاند یکی از معانی (اُمّ) اصل و ریشه هر چیز است. فاطمهی زهراء ریشهی شجرهی طیبهی نبوت است و برای تقویت سخن خود به روایات ذیل نیز تمسک جستهاند.
امام باقر فرمود: درخت پاکی و طهارت، پیامبر اکرم است، که شاخههای آن علی، ریشههای آن فاطمهی زهرا، میوهی آن حسن و حسین و زینب و اُمّکلثوم، شاخ و برگ این درخت شیعیان آنها میباشد.[1]
پیامبر اکرم فرمود: من درخت پاکی و فاطمه ریشههای آن و علی پیوند و مادهی باروری آن و حسن و حسین میوههای این درختند.[2]
از جمله کنیه‌های حضرت زهرا3 «امّ ابیها» است. اُمّ ابیها یعنی مادر پدرش، که در روایات متعدد از پیامبر اکرم6 و ائمه معصومین: به آن اشاره شده است.
این کنیه حضرت زهرا3 سه معنا دارد و هر سه معنا، فوق العاده مهم است که اگر به آن توجه شود، علاوه بر اینکه اعتقاد ما راجع به حضرت زهرا3 زیاد می‌شود، بهتر می‌توانیم ایشان را به عنوان اسوه و سرمشق در زندگی خود قرار دهیم:
[1] . فاطمهٔ الزهراء بهجهٔ قلب المصطفی، ج1، ص203 از (نخبه‌البیان فی تفضیل سیدهٔ النسوان)، ص86 .
[2] . فاطمهٔ الزهراء بهجهٔ قلب المصطفی، ج1، ص205 از «مجمع‌البحرین» ماده شجر .
