حدیث لوح از معروف‌ترین احادیث شیعه است كه محدثان با استناد به آن مطالب قابل توجهى را اثبات نموده‌‌اند از جمله اینکه شیعه در زمان حیات پیامبر اکرم6 به نگارش و تدوین حدیث اهتمام ورزید، نخستین كتاب حدیث كه در تاریخ حدیث شیعه شكل گرفت بنا به اظهار برخى محدثان، حدیث لوح فاطمه3 و پس از آن مصحف فاطمه3 و پس از آن صحیفه الجامعه على7 است. این در حالى است كه اهل تسنن به دلایلى از جمله نشر احادیث بى پایه‌اى مبنى بر ممنوعیت كتابت حدیث در زمان پیامبر در قرن اول هجرى، از نگارش حدیث خوددارى نمودند.
از این چند اثر ارزشمند كه از نخستین آثار مكتوب حدیثی در تاریخ اسلام به شمار می‌‌آیند، در منابع مهم حدیثى شیعه و اهل سنّت نام برده شده است.
اما منابع حدیثى شیعه عبارت است از:
الف ـ كتب اربعه[1]، یعنی: الکافی، من لا یحضره الفقیه، تهذیب الاحکام و استبصار.
ب ـ رجال النجاشى، ابوالعباس احمد بن على نجاشى (م450 هـ)، تحقیق: سید موسى شبیرى زنجانى، قم، انتشارات اسلامى، ص360.
ج ـ بصائر الدرجات فى المقامات و فضائل اهل البیت، ابوجعفر محمد بن حسن بن فروخ صفار (م 290 هـ)، تصحیح، میرزا محسن كوچه باغى، بیروت، مؤسسة النعمان، ص 138 ـ 170.
تمام امامان روح واحدى هستند در كالبدهاى مختلف. هرچند روش‌‌هاى عملى آنان به دلیل تنوّع و تفاوت شرایط و مقتضیات زمان و مكان متفاوت بوده باشد. لذا راه سعادت در پذیرش امامت هر دوازده امام معصوم است و توقف بر یكى از ائمه به معناى انكار و نادیده گرفتن بقیه ائمه خواهد بود.
علاوه بر آن، حدیث لوح را، نعمانى در الغیبهٔ، علامه مجلسى در بحارالانوار و دیگران نیز نقل كرده‌‌اند.
و منابع حدیثى اهل سنّت[2] عبارت است از:
مسند احمد بن حنبل (م 241 هـ)؛
صحیح بخارى (م 256 هـ)؛
سنن ابن ماجه (م 275 هـ)؛
سنن ابى داود (م275 هـ)؛
سنن نسایى (م303 هـ).
[1] . از كتب اربعه بنگرید به المعجم المفهرس لاحادیث الكتب الاربعهٔ، ذیل ماده‌‌هاى: فالجامعهٔ، الصحیفهٔ، مصحف، كتاب على، لوح؛ و نیز برنامه‌‌هاى رایانه‌اى. براى نمونه از ماده «كتاب على»، نك: الكافى، چاپ تهران، ج 1، ص 41، ح 1 و ج 2، ص 136، ح 22 و ج 3، ص 175، ح 6 و ج 4، ص 340، ح 7 و ج 5، ص 135، ح 5 و ج6، ص202، ح1 و ج7، ص40، ح1 و2؛ من لایحضره الفقیه، تصحیح: على اكبر غفارى، قم، انتشارات اسلامى، ج 2، ص 338، ح 2614 و ج 3، ص 329، ح 4176 و ج 4، ص 74، ح 5148؛ تهذیب الاحكام، تصحیح: سید حسن موسوى خرسان، بیروت، دار صعب ـ دارالتعارف، ج 1، ص 227، ح 38 و ج2، ص383، ح 250؛ الاستبصار، تصحیح: محمد جعفر شمس الدین، بیروت، دارالتعارف، ج 1، ص 472، ح 7 و ج 2، ص203، ح 3 و ج 3، ص 108، ح 5 و ج 4، ص 59، ح 3 و 5؛ برنامه رایانه‌اى كتب اربعه(نور)، عبارت «كتاب على» را در یكصد و سى مورد نشان مى‌‌دهد.
[2] . درباره صحیفه امیرمؤمنان7 در منابع اهل سنّت، بنگرید به: فصلنامه علوم حدیث، ش3، بهار 76، ص41، مقاله: صحیفه امیرمؤمنان7 و نیز نك: سنن ابن ماجه، كتاب الدیات، شماره 2658.
