چه ارتباطی بین قبولی عبادات با اعتقاد به امامت و ولایت امامان وجود دارد؟
شرایط لازم برای عبادات و اعمال بر سه قسم می‌‌‌باشد:
1- شرایط وجوب عمل (مثل عقل، اختیار، بلوغ، ...)،
2- شرایط صحت عمل (مثلا نسبت به نماز مثل وضو، ستر عورت، رو به قبله بودن، صحیح خواندن نماز و... )
3- و شرایط قبولی اعمال كه هم بعد خانوادگی دارد، هم اقتصادی، هم اخلاقی و خود سازی، هم سیاسی، هم معرفتی، هم عبادی، که بعضاً عبارت است از: تمکین زن در برابر مرد، استفاده از لقمه حلال، خوش اخلاقی، والدین، دوری از سکرات، رعایت تقوی و اخلاص و بالاخره معرفت، ولایت و محبت امام که از مهم‌ترین شروط قبولی نماز است.
روشن شد كه بین احكام و اخلاق، و آن دو با اعتقادات رابطه متقابلی[1] وجود دارد، چنانكه نماز شرط قبولی تمام اعمال است ولایت اهلبیت هم شرط قبولی اعمال است، و خود ولایت ائمه اطهار: هم شرط مهم آن این است كه انسان دارای ورع و پرهیزكاری باشد «ما تنال ولایتنا الا بالعمل و الورع»[2] و در كنار عمل، ولایت نجات دهنده انسان است:
امام باقر7 فرمود: كسی با عبادتی به خداوند نزدیك شود ولی امامی از طرف خدا برای او نباشد، هر چند تلاش نموده باشد عملش پذیرفته نمیشود.[3]
2ـ امام صادق7 می‌‌‌فرماید: خداوند عمل ابلیس را به خاطر عدم سجده بر آدم نپذیرفت[4] همچنین این امت عاصی بعد از پیامبر6 امامی را كه نصب نموده بود ترك كرد لذا عمل از آنها قبول نمیشود و حسنه بالا نمی‌‌‌‌‌رود. [5]
3ـ امام چهارم7 فرمود: اگر كسی به اندازه عمر نوح عبادت كند سپس خدا را ملاقات كند بدون ولایت ما نفعی از آن عبادت نمی‌‌‌‌‌برد. [6]
4ـ امام باقر7 فرمود: درباره آیه‌‌ی ﴿وَ إِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدى﴾[7] چگونه خداوند شرط بهره بردن از توبه و ایمان و عمل صالح را هدایت قرار داده است به خدا قسم هر چند كسی تلاش كند چیزی از او قبول نمیشود تا به ولایت ما هدایت شوند.[8]
استاد مطهری; درباره این روایات چنین می‌گوید: «آیات و روایاتی كه دلالت می‌كند اعمال منكران نبوت یا امامت مقبول نیست ناظر به آن است كه آن انكارها از روی عناد و لجاج و تعصب باشد اما انكار‌‌‌‌هایی كه صرفاً عدم اعتراف است و منشأ عدم اعتراف هم قصور است نه تقصیر، مورد نظر آیات و روایات نیست، این گونه منكران از نظر قرآن كریم، مستضعف[9] و مُرجون لامر الله[10] به شمار می‌‌‌روند.[11]
امام صادق7 فرمود: اسلام عریان است لباسش حیا زینتش و قار، مروتش عمل صالح، و ستونش ورع و برای هر چیزی اساس و پایه‌ای می‌‌‌باشد اساس اسلام محبت (و ولایت) ما اهلبیت است.
امام باقر7 فرمود: بنای اسلام بر پنج چیز است نماز، زكاهٔ، روزه، حج و ولایت و به چیزی مانند ولایت ندا و (سفارش) نشده است.[12]
روایتی از امام صادق7 است كه خلاصه آن را نقل می‌‌‌كنیم فرمودند: «بعد از مرگ در عالم قبر (برزخ) شش صورت با انسان داخل می‌شود ولی یكی از آنها زیباتر، بشاش‌تر، پاكیزه تر و خوشبوتر از دیگران است؛ اولی نماز در سمت راست، و دومی زكاهٔ سمت چپ، و سومی روزه در پیش رو، و چهارمی حج پشت سر، و پنجمی نیكی به برادران مؤمن نزد پاهای او قرا می‌‌‌گیرند، و ششمی بالای سرش قرار می‌گیرد، بقیه سؤال می‌‌‌كنند تو كیستی؟ من ولایت آل محمد6 می‌‌‌باشم، پس بدون ولایت اعمال واقعاً جسم بی‌جانند و سر بی‌چشم، لذا قبول نمیشود.[13]
[1] . از آیه ﴿إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُه﴾ (فاطر/10) می‌‌‌توان این ارتباط متقابل را استفاده كرد، چون دو گونه تفسیر شده است یكی اینكه سخن پاك و اعتقاد پاك را كردار شایسته بالا می‌‌‌برد، دیگر اینكه سخن پاك و اعتقاد پاك كردار شایسته را بالا می‌‌‌برد و ملكوتی می‌‌‌سازد، مانعی ندارد كه هر دو مقصود باشد، هر دو تفسیر این را می‌‌‌رساند كه اعتقادات و ایمان در مقبولیت عمل و بالا رفتن آن و عمل را سیراب كردن ایمان و اعتقاد و بالا رفتن درجه آن مؤثر است. (استاد مطهری، عدل الهی، انتشارات صدرا) ص 332.
[2] . یعقوب كلینی، اصول كافی (چاپ اسلامیه سال 1388) ج2، ص60.
[3] . وسائل الشیعه (پیشین) ج 1، ص 10، روایت 1.
[4] . وسائل الشیعه (پیشین) ج 1، ص 92ـ91، روایت 5.
[5] . ادامه روایت: اعمال آنها قبول نمیشود مگر آنچنانكه خدا دستور داده، عمل كنند و ولایت امامی را كه دستور داده بپذیرند.
[6] . وسائل الشیعه (پیشین) ص 93، روایت 12 و روایت 14.
[7] . طه/82.
[8] . وسائل الشیعه (پیشین) ج 1، ص 96، روایت 19.
[9] . اشاره به آیه‌‌ی 98ـ96 نساء.
[10] . توبه/106.
[11] . استاد مطهری، عدل الهی (قم، انتشارات صدرا، دهم، 1375) ص 38.
[12] . پیشبن ج 1، ص373، روایت 2232.
[13] . حسن منتظری ـ مركز مطالعات و پژوهش‌‌های فرهنگی حوزه علمیه.
