شاهدان ولادت امام زمان چه کسانی بودند و برای چه کسانی موضوع را بازگو کرده‌اند؟ آیا امام حسن عسکری کنیزان و غلامانی داشت که شاهد ولادت باشند؟ آیا خانواده‌‌ی امام زمان (مادر بزرگ، عمو، عمه و ...) از تولد وی مطلع شدند؟

امام حسن کنیزان و غلامانی داشت که نام برخی از آنها درتاریخ ثبت شده است همانند؛ عقبه و عقید خادم ... .

و بسیاری از آنها شاهدان ولادت امام زمان بودند. مهم‌ترین شاهد ولادت امام زمان، حکیمه خاتون می‌باشد وکسی به راستگویی او شک ندارد.

دومین کسی که در این رابطه برای ما به شدت مطرح است، حضرت جده، مادر امام حسن عسکری است که پناه شیعیان در آن دوران بود.

در کنار سخنان حکیمه خاتون، شاهد مهم دیگر، خود امام حسن عسکری می‌باشند و چه کسی می‌تواند بر صحت گفته‌های امام حسن عسکری امام و پیشوای مسلمین شک کند.

گزارش دقیق میلاد نور یزدان، حضرت مهدی صاحب الزمان4 در منابع حدیثی شیعیان، از شاهدان عینی به دور از حدس و گمان، آمده است که در رأس همه آنها گزارش لحظه به لحظه حکیمه خاتون می‌باشد.

حکیمه دختر امام جواد، خواهر امام هادی، و عمه امام حسن عسکری می‌باشد که به دو فضیلت بس والا اختصاص یافته است:

1 . شرف تعلیم و تربیت حضرت نرجس خاتون به امر امام هادی، که شرح آن در گزارش نور بیان شد.

2 . افتخار حضور در مجلس تولد نور یزدان به امر امام حسن عسکری، که قبلا ذکر گردید.

از دیگر فضائل این بانوی مجلله این است که دعای معروف به «حرز امام جواد» از طریق ایشان روایت شده است . [1] در راستی سخن ایشان دیگر شاهدان عینی گواهی داده‌اند. چنانچه وقتی یکی از یاران امام عسکری7 از عقبه خادم در مورد نقل حکیمه خاتون در مورد ولادت می‌پرسد او کاملا صحبت‌های آن بانو را تایید می‌کند:

موسی - راوی حدیث - می‌گوید: از «عقبه خادم» نیز پرسیدم، گفت: «آنچه حکیمه گفته، همه راست و درست است».[2]

علاوه بر حکیمه شهادت گروه دیگری از خدمتگزاران دودمان امامت بر ولادت آن نور یزدان در کتب حدیثی به تناسب‌های مختلف بیان شده است که به برخی از آنها در اینجا اشاره می‌کنیم:

1 . عقبه خادم، که در قسمت پایانی گزارش فوق به آن اشاره کردیم و مدارکش را برشمردیم .

2 . عقید خادم، که برای ابوالادیان و دیگران، ولادت آن حضرت را شرح داده است. [3]

3 . کنیزی به نام ماریه، که در آن خانه خدمت می‌کرد، و در روز ولادت، آن حضرت را دیده است که با انگشت سبابه به سوی آسمان اشاره کرده می‌فرماید:

الحمدلله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آله . [4]

4 . کنیزی به نام نسیم، که آن نیز روز ولادت آن مهر تابان، حضرتش را در حال سجده مشاهده کرده، که انگشت سبابه‌اش را به سوی آسمان بالابرده می‌فرماید: الحمدلله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آله . [5] در روز دهم ولادتش نیز به محضر آن مهر فروزان رسیده، عطسه کرده، حضرت فرموده: «یرحمک الله» سپس فرموده: «آیا در مورد عطسه تو را نوید دهم؟ آن تا سه روز امان از مرگ است.» [6]

5 . ابو علی خیزرانی، کنیزی را به امام حسن عسکری اهدا کرده بود، که بعد از شهادت امام حسن عسکری به هنگام هجوم ماموران به خانه امام، او به خانه ابوعلی پناه برده، شرح جالبی از ولادت آن کعبه خوبان را به ابوعلی بیان کرده است .[7]

6 . حمزه بن ابوالفتح، از یاران امام، که به حسن بن منذر گفت: «بشارت، بشارت، دیشب در دودمان امامت مولودی به دنیا آمد، که به فرمان امام این راز باید مکتوم بماند.»[8]

7 . حسن بن حسین، از نواده‌های امام حسن مجتبی، که به محضر امام حسن عسکری می‌شتابد و میلاد مسعود آن خورشید فروزان را تبریک می‌گوید.[9]

8 . ابو نصر خادم، که در کنار گهواره‌اش حضور می‌یابد، می‌فرماید: «مرا می‌شناسی؟». می‌گوید: «بلی شما سرور من و فرزند سرور من هستید» می‌فرماید این را نپرسیدم، سپس می‌فرماید: انا خاتم الاوصیاء، و بی یدفع الله عزوجل البلاء عن اهلی و شیعتی: «من خاتم اوصیا هستم، خداوند به وسیله من بلا را از خاندان و شیعیانم دفع می‌کند.». [10]

9 . قابله‌ای از اهل سنت، که امام حسن عسکری برای مصالحی او را در شب ولادت آن مهر تابان دعوت کرده، و او با نقل این واقعه موجب هدایت برخی از دشمنان این خاندان شده است .[11]

10 . گروهی از شیعیان، که امام حسن عسکری، در سومین روز ولادت آن قبله موعود و کعبه مقصود آنها را گرد آورد و آن مهر فروزان را برآنها نشان داد و فرمود:

«این جانشین من در میان شما، و صاحب شما بعد از من است. او همان قائم است که در انتظارش گردنها کشیده می‌شود، هنگامی که زمین پر از ظلم و ستم شد او ظاهر می‌شود و آن را پر از عدل و داد نماید.»[12]

به علاوه صدها خوشبخت دیگری که در طول پنج سال ـ بعد از ولادت تا شهادت پدر بزرگوارش ـ به محضر آن نور سرمدی تشرف یافته‌اند، که فهرست چهل نمونه از آنها را در مقدمه کتاب جزیره خضرا آورده شده است . [13]

یکی از کنیزانی که به هنگام ولادت آن مهر فروزان حضور داشت می‌گوید:

هنگامی که مولای ما دیده به جهان گشود، نوری از او ساطع گردید که همه اقطار جهان را روشن ساخت .

در آن هنگام پرندگان نقره فامی دسته دسته از آسمان فرود آمدند و بال‌های خود را بر سرو صورت نوزاد سائیدند، و سپس به سوی آسمان پر گشودند.

چون مشاهدات خود را به امام حسن عسکری عرض کردم، تبسمی کردند و فرمودند:

«اینها فرشتگان آسمانند، که برای تبرک جستن از این مولود فرخنده فرود آمده‌اند، و چون به امر پروردگار ظهور کند، اینها یاورانش خواهند بود.» [14]

چنانچه دیدیم امام کنیزان وغلامانی داشته که حتی شاهد ولادت هم بوده‌اند.

ذکر این نکته ضروری است که یکی از برنامه‌های زندگی اهل بیت عصمت و طهارت این بود که برده‌ای را می‌خریدند و او را مدت‌ها تربیت می‌کردند و بعد آزادش می‌کردند.

یعنی بهترین کلاس تربیتی خاندان عصمت و طهارت این بود که بردگانی را شایسته و لایق بودند می‌خریدند و وقتی کاملاً آن‌ها را تربیت می‌کردند، آزادشان می‌کردند و آنها سخن‌گوی خاندان عصمت و طهارت در میان طایفه و خویشان خودشان بودند و اسلام را ترویج می‌دادند .

به همین دلیل برای هر کدام از ائمه‌ی ما تعداد زیادی از غلامان و کنیزان مطرح است. که عمدتا برای تربیت خریداری می‌شده‌اند. زیرا به گفته امام حسن عسکری به یکی از خلفا، آنها خود کارهای خود را انجام می‌دادند. خانه‌ای که سه یا چهار نفر در آن زندگی می‌کنند، ده یا بیست تا خادم که نمی‌خواهد. . لذا بیش از ده کنیز در خانه‌ی امام عسکری مطرح است.

پس می‌بینیم که از تولد امام زمان به جز معدود کسانی که همگی از فدائیان اسلام و خاندان پیغمبر بودند، احدی مطلع نشد. مادر بزرگ امام زمان، حکیمه خاتون چون دارای مقام والایی بودند از شاهدان بودند، اما برادر امام حسن عسکری که همان جعفر کذاب باشد، به دلیل فساد اخلاقیش از موضوع تا زمان شهادت امام حسن عسکری آگاه نشد. زیرا بیم آن می‌رفت که او امام زمان را به عباسیان بفروشد و آنها را آگاه کند، که بالاخره پس از شهادت برادرش این کار را کرد و برادرزاده‌اش رالو داد (به زندگی نامه امام حسن عسکری مراجعه شود). از طرفی نرجس خاتون فامیلی در سامراء نداشت که بخواهند از ولادت فرزندش آگاه شوند.

[1] . مهج الدعوات: ص 36، بحار: ج 94 ص 354 و الامام الجواد: ص 375.

[2] . کمال الدین: ج 2 ص 424، اعلام الوری: ص 394، البرهان: ج 3 ص 218، روضه الواعظین: ج 2 ص 256، تبصره الولی: ص 5، حلیه الابرار: ج 2 ص 522، مدینه المعاجز: ص 586 و منتخب الانوار المضیئه: ص 60.

[3] . کمال الدین، ج 2، ص 474.

[4] . غیبت شیخ طوسی: ص 147، کشف الغمه: ج 3، ص 288، حلیه الاءبرار: ج 5 ص 185.

[5] . الثاقب فی المناقب: ص 584، اعلام الوری: ص 395، اثبات الهداه: ج 3 ص 668.

[6] . حبیب السیر: ج 2 ص 106.

[7] . اثبات الهداه: ج 3، ص 699.

[8] . کمال الدین: ج 2، ص 434.

[9] . غیبت طوسی: ص 151.

[10] . کمال الدین: ج 2 ص 441.

[11] . غیبت طوسی: ص 144 - 146.

[12] . کمال الدین: ج 2، ص 431.

[13] . جزیره خضرا: ص 14 - 25.

[14] . الثاقب فی المناقب: ص 584 و روضه الواعظین: ص 260.