از جمله مباحث مهم و در خور توجه بحث آزادی، آن است که آزادی به عنوان یکی از کمالات انسانی، آیا هدف است، یا وسیله‌‌ای است برای رسیدن به سایر کمالات و کمال نهایی؟
اگزیستانسیالیست‌‌ها براین باورند که آزادی هدف است، و انسان یعنی آزادی. بدین رو هنگامی که انسان به آزادی دست می‌یابد به کمال نهایی خود دست یافته است و کمالی بالاتر از آزادی نیست. در نگاه شهید مطهری«ره» دیدگاه اگزیستانسیالیسم سخت خطا بوده و آزادی کمال است، اما نه به عنوان هدف:
«هدف انسان این نیست که آزاد باشد، ولی انسان باید آزاد باشد، تا به کمالات خودش برسد، چون آزادی یعنی اختیار، و انسان در میان موجودات، تنها موجودی است که، خود باید راه خود را انتخاب کند و حتی به تعبیر دقیق‌تر خودش باید خودش را انتخاب کند.
پس انسان آزاد و مختار است، ولی آیا (چون آزاد است به کمال خودش رسیده است) یا این که (مختار است که کمال خودش را انتخاب کند؟)
(با آزادی ممکن است انسان به عالی‌ترین کمالات و مقامات برسد و ممکن است به اسفل السافلین سقوط کند.
موجود مختار یعنی موجودی که افسارش را به گردن خودش انداخته‌اند که‌‌ای انسان! تو موجود بالغ و عالم این طبیعت هستی؛ همه فرزندان دیگر نابالغ‌اند و باید سرپرستی شوند جز تو که مختار و آزادی. ﴿إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاکِراً وَ إِمَّا کَفُوراً﴾ ما تو را راهنمایی می‌کنیم. این خودت هستی که باید انتخاب کنی. آزادی، خودش کمال بشریت نیست، وسیله کمال بشریت است؛ یعنی انسان اگر آزاد نبود نمی‌توانست کمالات بشریت را تحصیل کند [هم چنان که] یک موجود مجبور نمی‌تواند به آنجا برسد، پس آزادی، یک کمالِ وسیله‌‌ای است نه یک کمال هدفی.»[1]
[1] . همان، 346 367.
