فاطمه  دختر پیامبر گرامی اسلام، مظهر کامل جلوه‌های فضیلت و ارزش‌های اسلامی است پیامبر اکرم  ـ در مورد شخصیت دخترش می‌فرماید: دخترم فاطمه، سرور زنان عالم است. [1]

لازم به ذکر است که زهد به معنی ترک دنیا و رهبانیت و بیگانگی از اجتماع نیست، بلکه حقیقت زهد همان آزادگی و عدم اسارت در چنگال دنیا است. و چنین زهدی در سراسر زندگی حضرت زهرا وجود داشت.

زندگی دختر پیامبر در نهایت سادگی و بدون پیرایه بود. حتی در زمانی که عده‌‌ای از مهاجرین در صفّه[2] مسجد، زندگی فقیرانه‌‌ای داشتند، باز ساده زیستی حضرت زهرا در خوراک و پوشاک زبانزد همه بود. روشن است محبتی که پیامبر  داشت تنها بدان جهت نبود که دختر اوست چرا که پیامبر فرزندان دیگری هم داشت. آن چه که زهرا را از سایر زنان عالم ممتاز می‌کند همان خصوصیات اخلاقی، رفتاری، اجتماعی در زندگی زاهدانه ایشان است.

علی به مردی از بنی سعد می‌فرماید: می‌خواهی داستانی از خود و فاطمه را برای تو بگویم؟ فاطمه محبوب‌ترین کس در دیده پدر خود بود او در خانه من چندان با مشک آب کشید که بند مشک در سینه وی جا گذاشت و چندان دستاس کرد که کف دست او پینه بست و چندان خانه را روفت که لباسش رنگ خاک گرفت. [3]

آن حضرت در غذا به حداقل اکتفا می‌کرد، و حتی گاهی اتفاق می‌افتاد که چند روز غذایی برای خوردن در منزل آن حضرت پیدا نمی‌شد.

از جابر بن عبد الله انصاری روایت شده است که رسول‌اکرم نزد دخترش فاطمه آمد و فرمود: آیا چیزی نزدت هست که بخورم؟ آن حضرت عرض کرد: نه! وقتی پیامبر از خانه فاطمه خارج شد، دختری از همسایه دو قرص نان به عنوان هدیه برای فاطمه آورد. زهرا آن را گرفت و سپس فرزندانش را به دنبال پیامبر فرستاد. پیامبر آمد، فاطمه عرض کرد؛ هدیه برای ما آورده‌اند که من آن را برای شما ذخیره کرده ام. زهرا ظرف غذا را خدمت پیامبر آورد و پیامبر سر ظرف را برداشت و آن ظرف پر از نان و گوشت بود وقتی که فاطمه آن را دید تعجب کرد و دانست که از جانب خداوند است پیامبر6 فرمود: این از کجاست؟ فاطمه پاسخ داد: هُوَ مِنْ عِنْدِ اللهِ إِنَّ اللهَ يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِ حِساب‏. [4] این از جانب خداوند است همانا که خدا بدون حساب به هر کس که بخواهد روزی می‌دهد. [5]

بنابراین هر کس که خود را برای خدا خالص کند و نسبت به دنیا و متعلقات آن بی‌رغبت باشد خداوند نیز الطاف بیکران خود را شامل حال او می‌گرداند.

و همین نزول غذای بهشتی، عطیه‌‌ی الهی از الطاف خداوند متعال به حضرت زهرا می‌باشد. همان گونه که چنین غذای بهشتی برای حضرت مریم، نیز نازل می‌شده است. [6]

داستان جهیزیه فاطمه و مراسم شب زفاف آن حضرت که در نهایت سادگی برگزار شد، دلیل روشن دیگری بر زهد و وارستگی کامل اوست. با این همه خویشتن داری و زهد زهرا روزی پیامبر به خانه او می‌رود گردنبندی را که علی از سهم خود (فَیْءْ) خریده بود در گردن او می‌بیند، پیامبر می‌فرماید: دخترم فریفته شدی این که مردم می‌گویند: دختر محمد هستی! و لباس جباران بپوشی! فاطمه گردن بند را فروخت و با پول آن بنده‌‌ای را آزاد کرد. [7]

آن حضرت نه تنها در پوشاک و خوراک به حداقل قناعت می‌کرد و بر خود سخت می‌گرفت، کارهای خانه را نیز به عهده دیگری نمی‌گذاشت. از کشیدن آب تا روفتن خانه، دستاس کردن گندم و جو، نگهداری کودک همه را خود به عهده می‌گرفت.

گاه با یک دست دستاس می‌کرد و با دست دیگرش طفلش را می‌خواباند.

روایت شده که پیامبر فاطمه را دید که لباس خشن بر تن دارد و به دست خویش آسیاب می‌گرداند و در همان حال فرزند خود را شیر می‌دهد، اشک در چشمان پیامبر جاری شد و فرمود: دخترم تلخی دنیا را برای رسیدن به آخرت تحمل کن و فاطمه نیز در پاسخ گفت: خدا را بر نعمت‌‌‌هایش، ستایشگر و سپاسگزارم. [8]

[1] . علامه مجلسی، بحار الانوار، بیروت، موسسه الوفا، 1403 هـ.ق، ج 43، ص 22.

[2] . صفّه مکانی بود نزدیک مسجد برای مهاجران فقیری که جا و مکانی نداشتند و در آن جا سکنی می گزیدند.

[3] . احمد بن حنبل، مسند، شاکر، احمد محمد، دار المعارف، ج 2، ص 329.

[4] . آل عمران / 37.

[5] . علامه مجلسی، بحارالانوار، پیشین، ج47، ص 27.

[6] . آل عمران / 33.

[7] . علامه مجلسی، پیشین، ج43، ص 27.

[8] . طبرسی، مجمع البیان، لبنان، صیدا، 1333 هـ.ق، ج5، ص 505 و ابن شهر آشوب، مناقب، بیروت، دار الاضوا، الطبعه الثانیه، 1412 هـ.ق، ج3، ص 390.