دو سؤال اینجا مطرح است که ما تلاش می‌کنیم به این دو پرسش پاسخ دهیم:
1 ـ آیا می‌توان به طرح مفهوم آزادی در قرآن پرداخت؟
2 ـ چگونه می‌توان با بهره گیری از یک مدل نظری خاص، به تحلیل مفهوم آزادی از دیدگاه قرآن پرداخت؟
از دیدگاه قرآن، انسان با برخورداری از ویژگی‌هایی همچون؛ جانشینی خداوند، فطرت الهی، شخصیت مستقل و آزاد، اختیار ، اراده و عقل ، به عنوان «فاعل آزادی»، و انسان‌های دیگر، امیال و هواهای نفسانی و طبیعت، به عنوان مهم‌ترین «موانع آزادی» و توحید و عدالت، شناخت و تکامل انسان، به عنوان «بهترین اهداف آزادی» شناخته شده‌اند. در نتیجه می‌توان گفت از دیدگاه قرآن، انسان برای رسیدن به رشد و تکامل، باید از دخالت و سلطه انسان‌های دیگر، امیال و هواهای نفسانی و طبیعت آزاد و رها باشد.
آزادی، از واژه‌‌ها و مقوله‌هایی است که توصیف‌‌ها و تجویزهای گوناگونی درباره آن صورت گرفته است. مکاتب فکری و مذاهب آسمانی، درباره آن دیدگاه‌‌ها و آرای خود را بیان کرده‌اند.
از آن جا که این آرا و اندیشه‌‌ها بر اساس مبانی نظری خاصی ارائه شده، شاهد اختلاف نظرهای زیادی درباره آزادی هستیم.
اسلام نیز درباره آزادی، دیدگاه‌های ویژه‌ای ارائه کرده است. بررسی این دیدگاه‌‌ها با رویکردهای متعددی امکان پذیر است، که مراجعه به متون اصلی اسلامی و آرا و اندیشه‌های متفکران مسلمان، از مهم‌ترین این رویکردها محسوب می‌شوند.
بدیهی است رویکرد اول، هر چند مشکل‌تر است، از اهمیت بیشتری برخوردار است. بر این اساس، با مراجعه به قرآن کریم به عنوان معتبرترین و موثق‌ترین منبع و متن دین اسلام، دیدگاه اسلام را درباره آزادی بررسی کنیم.
