در این زمینه مهم‌ترین کار برطرف‌کردن موانع معاصرسازی شخصیت حضرت فاطمه زهرا است. از جمله این موانع نگاه ابزارگرایانه و سنتی نسبت به زن است، که متأسفانه بر بخشی از ادبیات جامعه سایه افکنده است. چنین نگاهی در اسلام اصلاً جایی ندارد.

در این روند باید به سویی حرکت کرد که مسأله معاصرسازی به صورت کاربردی و ملموس در کتاب‌ها، هنر، ادبیات و فرهنگ جوامع مختلف وارد شود. مسؤولان می‌توانند کارگاه‌هایی را با حضور اندیشمندان و صاحب‌نظران برای استخراج شیوه‌های معاصرسازی ائمه و حضرت فاطمه زهرا به وجود آورند و در این زمینه فعالیت کنند.

باید پیرامون زندگی و مواضع معصومین: مطالعات و پژوهش‌های جدی صورت گیرد و ابعاد ثابت و اصول تغییر‌ناپذیر و همیشگی زندگی آن‌ها استخراج گردد. و در قالب شرایط و مقتضیات روز، به جوانان ارائه شود، تا آنان دریابند که سیرة عملی ائمه: و حضرت فاطمه زهرا برای آحاد مردم، و در همه زمان‌ها قابل پیروی است.

به خصوص در مورد حضرت زهرا باید به دختران و زنان نشان داد که اصول و روش‌های ثابت و باارزش زندگی ایشان، قابل تحقق در همه زمان‌هاست.

باید این اصل مهم را تبیین کرد که آن بزرگواران، گذشته از مقامات بلند عرفانی و تکوینی، در ابعاد دیگر نیز، می‌توانند همواره در متن زندگی اهل ایمان حضور داشته باشند. به تعبیر رساتر، این اهل ایمانند که باید ایشان را در متن زندگی، جامعه، اخلاق، سیاست و حکومت خود قرار دهند. این کار قابل اجراست و در تمامی ابعاد زندگی آن بزرگواران امکان‌پذیر است.

به عنوان نمونه، باید خاطر نشان کرد که انقلاب اسلامی ایران ثمره همین بینش و روش است. یعنی امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران با توجه به نکته است که فرمودند:

«ائمه دارای دو گونه مقام بودند، یکی مقامات عالیه ملکوتی و ولایت تکوینی، و دیگری منصب ولایت تشریعی و حکومت سیاسی. اولی مختص به خود ایشان است، اما دومی یک نوع مسؤولیت برای اداره جامعه اسلامی است، که لزوماً محصول مقامات ملکوتی و عرفان ایشان نیست و بنابراین فقهای جامع الشرایط هم شرعاً و عقلاً واجد این مسؤولیت می‌شوند.»‌[1]

بدین ترتیب بود که امام راحل با شناخت صحیح اسلام ناب و زندگی و شخصیت امامان، جنبه تشریعی و سیاسی زندگی ایشان را به متن جامعه و امت ایران اسلامی کشاند. و این انقلاب و حکومت عظیم معجزه‌آسای اسلامی را به وجود آورد.

در واقع این انقلاب جلوه و نمونه‌ای بسیار مهم و والا از «معاصرسازی پیشوایان دینی» به شمار می‌رود. همچنین می‌توان سایر ابعاد حیات پربرکت ایشان را به درون جامعه و زندگی انسان‌ها کشاند.

پیامبر گرامی اسلام6 در مورد جاودانگی حضرت فاطمه3 فرمودند: «فاطمه سیده زنان جهان از آغاز تا فرجام است.»

در حقیقت‌ این بزرگ‌ترین ارزش و فضیلت حضرت زهرا در بعد اجتماعی زندگی و شخصیت ایشان است. اگر این ویژگی خوب تبیین شود آشکار می‌گردد که آن حضرت در همه زمان‌ها و اعصار تا روز قیامت، هر چه هم که علم و تکنیک و صنعت بشر پیشرفت کند، برای تمام زنان عالم الگو و اسوه است. این، همان جاودانگی و فرا زمانی جوانی حضرت فاطمه زهرا است.

متأسفانه این بعد از شخصیت آن حضرت در عین اینکه همه ما و جهانیان سخت‌ بدان نیازمندیم، هنوز به طور شایسته تبین نشده است. برای آشکار ساختن و تبیین آن، و به عبارت دیگر، معاصرسازی و جهان‌سازی آن باید تبلیغ کرد. و این امر به دو عامل مهم، یکی؛ محتوا و چگونگی تبلیغ، و دیگری به ابزار تبلیغ مربوط می‌شود:

در این مورد اول، ما باید چهره مبارک آن حضرت را از دو زاویه به جهان بشناسانیم:

اول: موفق‌ بودن این چهره در خود جهان اسلام.

دوم: مطلوب بودن ایشان از دیدگاه ارزش‌های جهانی.

از زاویه نخست، اما باید به جهانیان و به خصوص به زنان جهان بشناسانیم که حضرت فاطمه زهرا در خود اسلام، چهره‌ای موفق و الگو و اسوه است.

از آنجا که فطرت همه انسان‌ها بر خوبی‌ها، ارزش‌ها و کمالات انسانی سرشته شده، وقتی ما خوبی‌ها، ارزش‌ها و کمالات آن حضرت را بیان کنیم خود به خود، اذهان و فطرت جهانیان مجذوب آن حضرت خواهد شد.

ما باید بیان کنیم آن حضرت، که والاترین زن تربیت شده در اسلام بود، چه فداکاری‌هایی کرد، چه خدماتی انجام داد و اسلام و مسلمین تا قیامت مدیون این بانوی بزرگ هستند.

باید بگوییم چه فضیلت‌هایی در وجود مقدسش موج می‌زند، از انسانیت او بگوییم و به مردم‌گرایی، مردم‌دوستی، کمک به ضعیفان، کمک به مسلمانان، زهد، عبادت، خانه‌داری، تربیت، کرامت، شجاعت و سایر فضایل و ارزش‌های وجودی آن حضرت اشاره کنیم. و البته نباید فراموش کرد که تبیین شخصیت ایشان، باید به زبان مورد قبول و فهم جهانی باشد.

از زاویه دوم هم ما باید خدمات و فداکاری‌های آن حضرت را نسبت به انسانیت و بشریت تا قیام قیامت بیان نماییم.

در این زمینه، ما باید ابتدا بعد جهانی و ارزشی بودن رسالت پیامبر را تبیین کنیم و سپس نقش حضرت فاطمه زهرا را در پیشرفت و اعتلای اسلام گوشزد نماییم. سپس باید بیان نماییم که نقش و ابعاد بشری قیام و اعتراض آن حضرت چه بوده است. یعنی بگوییم آن حضرت در دفاع از خط ولایت و امامت چه اهداف بشر دوستانه‌ای را دنبال می‌کرده است. آن‌گاه باید بیان کنیم، ارزش‌ها و کرامت‌های آن حضرت چیست.

حداقل باید بیان کنیم آن حضرت، همچون حضرت مریم مقدس، نورانی، بامعنویت، فداکار و سرشار از فضیلت و ارزش‌های انسانی است. که اگر حضرت مریم یک عیسی مسیح به جهان ارزانی داشت، حضرت فاطمه حداقل یازده انسان کامل، همچون ‌مسیح به جامعه بشری تحویل داده است که آخرین آن‌ها امام عصر4 منجی بشریت خواهد بود. و بدانیم که خداوند وجود آن حضرت را برای سعادت، کرامت و رستگاری زنان جهان در همه قرون و اعصار به انسان‌ها هدیه فرمود.

در زمینه ابزار تبلیغ حداقل باید این کارها صورت گیرد:

1 . انجام تحقیقات و کارهای پژوهشی گسترده، قابل فهم و قابل ارائه به جهان، نظیر کتاب «امام علی، صوت العداله الانسانیة» از نویسنده معروف مسیحی، جرج جرداق.

2 . برپایی کنفرانس‌ها، سمینار‌ها و گردهما‌یی‌های پر محتوای بین‌المللی.

3 . تشکیل گروه‌های پژوهشی، برای ترجمان و انطباق شخصیت، اعمال، کردار، موضع‌گیری و گفتار آن بانوی بزرگ جهان بشریت با حقوق، ارزش‌ها و فضایل زن در جهان کنونی .

4 . استفاده از پیشرفته‌ترین دستگا‌ه‌های انتقال اطلاعات همچون ماهواره، اینترنت و ...

5 . نوشتن داستان‌ها، رمان‌های پرمحتوا، غنی، زنده و جذاب از زندگی آن حضرت برای سنین و طبقات مختلف جامعه می‌تواند در معرفی چهره نورانی و سازنده آن حضرت به جهانیان بسیار مؤثر باشد.

6 . و از لحاظ علمی به نمایش گذاشتن بعد فردی، اجتماعی سیاسی و ... مکتب و اندیشه امامان و حضرت زهرا را در دید جهانیان.

اگر ما بتوانیم در نظام و حکومت خود، چهره موفقی داشته باشیم و بگوییم ما اندیشه‌ها را به سوی آن بزرگواران مجذوب ساخته‌ایم؛ همچنان که اصل اسلام و رخسار نورانی آن، تا قبل از انقلاب اسلامی ایران، برای جهانیان نه تنها شناخته شده نبود بلکه چهره‌های نادرست و ماهیتی واژگون از آن ترسیم شده بود؛ اما با وقوع انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس ملت مسلمان و شریف ایران، به طور عملی چهره واقعی اسلام ناب محمدی6 به جهانیان معرفی شد. آوازه اسلام همه جا پیچید و افکار عمومی جهان به سوی آن معطوف شد. [2]

خلاصه آنکه وجود نازنین و مقدس آن حضرت، همچون اقیانوس بی‌کرانه‌ای است که همه اهل عالم می‌توانند از آن بهره ببرند و مسیر یک زندگی سعادتمندانه دنیوی و اخروی را برای خود بسازند. البته اندیشمندان و پژوهشگران باید با ارائه طرح کامل و جهانی زندگی و شخصیت آن حضرت، رخسار منور و مکتب پر بار ایشان را ترسیم کرده و به همه جهانیان بشناسانند و این کاری ممکن است.

[1] . تلخیص از کتاب: حضرت امام خمینی; ولایت فقیه، چاپ هشتم، تهران: مؤسسه نشر آثار امام، 1378. صص43ـ39.

[2] . میر علی محمد نژاد، ششصد پرسش و پاسخ پیرامون حضرت فاطمه زهرا3، تهران: سنا، 1380.