امام صادق7 می‌فرماید: «ایمان‏» در قرآن چهارگونه مطرح گشته‏است:

1. اقرار زبانی: خداوند می‌فرماید: ﴿يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُم‏ .. .﴾ یعنی: (ای‏کسانی که «ایمان‏» آورده‏اید با کمال دقت مراقب دشمن باشید (تا غافلگیر نشوید) و در دسته‏های متعدد یا به صورت اجتماع، (برای مبارزه) به راه افتید، در میان شما افرادی (منافق) وجوددارند که هم خودشان سست می‏باشند و هم دیگران را به سستی‏ می‏کشانند، اگر مصیبتی به شما برسد می‏گویند: خدا به ما نعمت ‏داد که با مجاهدان نبودیم تا شاهد صحنه‏های دلخراش گردیم. و اگر با خبر شوند که مومنان واقعی پیروز شده‏اند و طبعا به‏ غنائمی نیز دست پیدا کرده‏اند، همچون افراد بیگان‌های که هیچ‏ ارتباطی میان آن‌‌ها و مومنان نبوده، از روی حسرت می‏گویند: ای‏کاش ما هم با مجاهدان بودیم و سهم بزرگی نصیب ما می‌شد.)[1] امام می‌فرماید: اگر اهل شرق و غرب این سخن را بر زبان جاری‏می‏ساختند از دایره ایمان بیرون می‏رفتند. اما با این حال چون‏اقرار زبانی کرده بودند خداوند آن‌‌ها را مومن نامیده و به همین‏جهت مومنان دعوت می‏شوند که ایمان آورند: ﴿يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّـهِ وَ رَسُولِه‏‏﴾[2] که خداوند به خاطراقرار زبانی آن‌‌ها را مومن نامیده و به ایشان فرموده ایمان ‏آورید یعنی تصدیق هم بنمائید.

2. تصدیق قلبی: خداوند می‌فرماید: ﴿الَّذينَ آمَنُوا وَ كانُوا يَتَّقُون‏ لَـهُمُ الْبُشْرى‏ فِي الْـحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ﴾ یعنی: (آن‌‌ها اولیای خدا کسانی هستندکه ایمان آورده و قلبا تصدیق نمودند و بطور مداوم تقوا و پرهیزکاری را پیشه خود ساخته‏اند، برای ایشان در زندگی دنیا ودر آخرت بشارت است.)[3]

و هم چنین در آن جا که خداوند از قول ‏بنی اسرائیل چنین نقل می‏کند که: ﴿يا مُوسى‏ لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ . .. ﴾[4] یعنی: ای موسی ما هرگز به تو ایمان نمی‏آوریم (و تو را قلبا تصدیق نمی‏کنیم) مگر آنکه خدا را(با چشم خود) آشکارا ببینیم! و هم چنین در آیه ﴿يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا﴾ که در قسمت‏اول گذشت.

1. ﴿وَ ما كانَ اللَّـهُ لِيُضيعَ إيمـانَكُم‏ . .. ﴾ یعنی: وقتی‏خداوند قبله پیامبرش را به طرف کعبه تغییر جهت داد، اصحاب ‏رسول خدا6 گفتند: (وای برما) نمازهایی که به سوی بیت‌المقدس ‏اقامه کردیم باطل گشت! خداوند در پاسخ، آیه فوق را نازل کرد و فرمود: «خداوند ایمان (نمازهای) شما را تباه نخواهد ساخت.» [5]

4. تایید و حمایت: خداوند می‌فرماید: ﴿لا تَـجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَ . .. ﴾ یعنی: هیچ قوم و گروهی را که ایمان به خدا و روز قیامت دارد نمی‏یابی که با دشمنان خدا و رسولش دوستی‏کنند، هرچند پدران یا فرزندان یا برادران یا خویشاوندان آن هاباشند، ایشان کسانی هستند که خدا ایمان(یعنی تایید و حمایت‏خود) را بر لوح و صفحه قلوبشان نوشته و با روحی از جانب خودش‏آن‌‌ها را تقویت فرموده...»[6]

[1] . نساء، 71 تا 73.

[2] . همان، آیه ‏136.

[3] . یونس، آیات‏63 و 64.

[4] . بقره، آیه 55.

[5] . همان، آیه‏143.

[6] . مجادله، آیه 22. تفسیر قمی، ج 1، ص 30، چاپ نجف.