راستی چرا در متون دینی ما این همه بر اهمیت و ارزش تربت امام حسین7 و فضیلت سجده كردن بر آن تأكید شده است؟ تفاوت این خاك با خاك‏های دیگر در چیست و چه رازی در این خاك نهفته ا ست كه سجده كردن بر آن حجاب‏های هفتگانه میان بنده و پروردگارش را می‏درد و شفای دردهای جسم و جان انسان است و آن را «دوای بزرگ‏تر» گفته‏اند؟ برای روشن شدن مطلب و پی‏بردن به سرّ این سفارش مهم دینی، توجه به دو نكته زیر ضروری است:

1. هر انسان نمازگزاری می‏تواند برای مطمئن بودن از طهارت سجده‏گاه خود، مقداری خاك را كه از پاكی آن مطمئن است، با خود بردارد و هنگام نماز از آن استفاده نماید. این كار، در میان مسلمانان آغاز اسلام نیز انجام می‏شده و منعی نداشته است. می‏گویند «مسروق بن اجدع»، از راویان بزرگ اهل سنت، پاره‏ای خشت به همراه بر می‏داشت و در سفرهایش، به هنگام نماز بر آن سجده می‏كرد.

2. در نگاه ابتدایی، همه مكان‏ها و زمان‏ها مانند هم هستند و میان آنها تفاوتی نیست؛ اما همین مكان‏ها و زمان‏ها، وقتی با مقدسات یا با امور و اشخاص و وقایع مهم تاریخی نسبتی می‏یابند، دارای ویژگی‏ها و مزایایی می‏شوند و از دیگر مكان‏ها و اوقات متمایز می‏گردند. كعبه یك چهار دیواری، مانند دیگر ساختمان‏های دست‏ساز بشری است؛ با این تفاوت كه با خداوند رابطه و نسبتی یافته و «خانه خدا» نام گرفته است و همین كافی است كه ما آن را دارای شأن و مرتبه‏ای خاص، با احكام و آیین‏های ویژه بدانیم كه همه مسلمانان باید آنها را رعایت كنند و به جای آورند. دیگر مكان‏های مقدس و تاریخی و روزهای مربوط به وقایع و رویدادها نیز چنین هستند و هر یك از جهتی اهمیت و اعتبار می‏یابند و در ذهن‏ها و زبان‏ها ماندگار می‏شوند.

پس از این دو نكته، اكنون می‏پرسیم: چه چیز پیامبر6 را بر آن داشت كه بر فرزندزاده‏اش بگرید و سوگواری كند و تربت كربلا را ببوید و ببوسد؟ چه چیز باعث شد كه علی7 هنگام عبور از كربلا، مشتی از خاك آنجا را ببوید و آن گاه آن قدر بگرید كه زمین از اشك‏های چشم آن حضرت خیس شود؟ این جا است كه هر انسان آزاده‏ای با اندكی تأمل به سرّ تربت مقدس كربلا و انتساب آن به خدای تعالی پی می‏برد و متوجه می‌شود كه آن خاك از حرمتی بزرگ برخوردار است.

بی‏شك، سجده بر تربتی كه چنین عظمت و تقدسی دارد و از ذره ذره آن ندای تقرب به خداوند به گوش می‏رسد و راز بزرگی و جلال و جبروت الهی در آن نهفته است و رموز عبودیت و خضوع، به آشكارترین صورت در آن تجلی یافته، سزاوارتر است و می‏سزد كه هر انسان مسلمانی در هنگام سجده، پیشانی بر خاكی بگذارد كه آمیخته با «خون خدا»و الهام بخش آزادگی و رادمردی و فداکاری در راه تقویت مکتب توحید و شهادت است.

فرجام سخن این كه سجده كردن بر تربت امام حسین7 اگرچه مورد توصیه و سفارش فراوان است، اما در نزد شیعه از واجبات به شمار نمی‏آید و میان آن و دیگر خاك‏ها در جواز سجده فرقی نیست، چه بسا شیعیان در سفر و حضر از مُهر نمازهایی غیر از تربت امام حسین7 و از دیگر چیزهایی كه سجده بر آنها درست است، استفاده می‏كنند؛ ولی با این همه معتقدند كه سجده بر آن تربت پاك و شریف، فضیلت بیشتری دارد و برای خشوع و خضوع بیشتر در برابر پروردگار یكتا، مناسب‏تر است.[1]