خداوند متعال در برتری تقوای دل در امر حجاب در سوره احزاب، آیه 53 می‌فرمایند:

«واذا سألتموهنّ متاعا فاسئلوهُنَّ مِن وَرَاء حجابٍ ذلکُم اَطهَرُ لِقُلُوبِکم و قُلوِبِهنّ؛ 

هنگامی که از همسران پیامبر6 چیزی خواستید از پشت حجاب و پرده از ایشان بخواهید که این کارتان برای دل‌های شما و دل‌های ایشان پاکیزه‌تر است.»

در ذیل آیه فوق صاحب تفسیر نمونه چنین بیان می‌کند: «هنگامی که رسول خدا6 با زینب ازدواج کرد، ولیمه نسبتاً مفصلی به مردم داد. انس که خادم مخصوص پیامبر6 بود می‌گوید: پیامبر6 به من دستور داد که اصحابش را به غذا دعوت کنم، من همه را دعوت کردم، دسته دسته می‌آمدند و غذا می‌خوردند و از اتاق خارج می‌شدند، تا این که عرض کردم: ای پیامبر خدا؛ کسی باقی نماند که من او را دعوت نکرده باشم، فرمود: اکنون که چنین است سفره را جمع کنید، سفره را برداشتند و جمعیت پراکنده شدند، اما سه نفر هم چنان در اتاق پیامبر6 ماندند و مشغول بحث و گفتگو بودند. آیه نازل شد و دستورات لازم را بیان کرد.»[1]

از بعضی قرائن استفاده می‌شود، که گاهی همسایگان و سایر مردم طبق معمول برای عاریت گرفتن اشیایی نزد بعضی از زنان پیامبر6 می‌آمدند، برای حفظ حیثیت همسران پیامبر6 آیه نازل شد و به مؤمنان دستور داد که هر گاه می‌خواهند چیزی از آنها بگیرند، از پشت پرده بگیرند.

علامه طباطبایی در ذیل آیه شریفه می‌نویسد: «درخواست متاع از همسران حضرت، کنایه از این است که مردم با آنها درباره‌ی حوایجی که دارند، سؤال کنند؛ یعنی اگر به خاطر حاجتی که برای شما پیش آمده ناگزیر شدید با یکی از همسران آن جناب صحبتی بکنید از پس پرده صحبت کنید، برای این که وقتی از پشت پرده صحبت کنید دل‌های تان دچار وسوسه نمی‌شود و در نتیجه، این روش دل‌های تان را پاک‌تر نگه می‌دارد.»[2]

نکته حایز اهمیت در این مورد که جزء دستورات ویژه برای زنان پیامبر6 است و نه دستور عمومی برای تمام زنان آن است که خداوند این نحوه‌ی پوشش خاص را برای حفظ طهارت قلب ذکر می‌نماید. نکته دیگری که در این آیه ذکر شده است پاک ماندن قلب مردان را پیش از قلب زنان بیان نموده است و چه بسا بتوان از این نکته استفاده نمود که این تقدم نشان دهنده‌ی آسیب پذیری دل مردان بیش از زنان است؛ چرا که زنان پیامبر6 در مأمن و مأوای زوجیت آن حضرت در امانند، امّا کسانی که بیش از پیش از ایشان می‌توانند در معرض خطر باشند، مردانی هستند که به خانه رسول خدا6 مراجعه و با زنان ایشان مواجه می‌شوند؛ البته زنان نیز باید دل خود را پاک نگه دارند و از این رو، پرده پوششی و حفظ حجاب و عفاف برای پاکی دل آنان نیز بهتر است.

برای آن که کسی حریم الهی را در حیطه‌ی تعامل با افراد نامحرم به درستی رعایت نموده و حیطه حجاب و پوشش را حفظ کند، لازم است بعد قلبی حجاب را جدّی تلقی نماید و در این زمینه، تسامح و تساهل روا ندارند که دروازه‌ی دل، چشم است و «دل کتاب چشم است.»[3]

یکی از راحت‌ترین و مهم‌ترین راه‌ها برای حفظ دل، حفظ نگاه از نامحرم است؛ به قول شاعر:

در دنیایی که در تبلیغات رنگارنگ خویش که فرهنگ برهنگی و سقوط اخلاقی و ارزش‌های انسانی نماد برتری و پیشرفت و توسعه!! را جلوه گر ساخته است، دین مبین اسلام با فرهنگ پوشش و توجه به هویت انسانی، معنویت و جاذبه‌ی روحی و آرامش را در جامعه نمایان گر ساخته است. زیرا قاموس الهی بر اساس فطرت، هویت، توانایی و جاذبه‌های فیزیکی زن و مرد نازل شده است، که اگر جوامع انسانی اگر تنها به فطرت و دستورات الهی عمل کنند به جایگاه و هویت اصلی خود دست پیدا می‌کنند و جامعه با امنیت و مصونیت می‌تواند راه خویش را طی کند.

[1]. گزیده تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج 3، ص 607.

[2]. تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج 16، ص 528.

[3]. میزان الحکمهٔ، محمدی ری شهری، ج 13، حدیث 6315.