قرآن كریم می‌فرماید:﴿فَمَنْ حَاجَّكَ فيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّـهِ عَلَى الْكاذِبينَ﴾[1] ؛ پس هر کس با تو (درباره حضرت عیسی) مجادله کرد، پس از آنکه به وحی خدا به احوال او آگاهی یافتی، بگو: بیایید ما و شما فرزندان و زنان و نفوس خود را بخوانیم تا با هم به مباهله برخیزیم، پس لعن خدا بر دروغگو قرار دهیم.
در حساس‌ترین و بحرانی‌ترین مراحل تاریخ صدر اسلام، وجود مقدّس اهل بیت: با ظهور نور وجودشان، خنثی کننده توطئه دشمنان و عزّت بخش اسلام و مؤسس آن، پیامبر عظیم الشأن، بوده اند؛ از جمله، در یکی از سرنوشت سازترین ماجراهای صدر اسلام ؛ یعنی ماجرای «مباهله»، حضور شکوهمند اهل بیت: مشکل گشا و فصل الخطاب شد.
در قاموس و تاج العروس، «مباهله» از ماده «بهل» به معنای «لعن»، و راغب در المفردات، به معنای «تخلیه شیء و ترک آن» آمده؛ اما عبارت راغب دقیق تر است.[2]
مصدر «مباهله»، که فعل «نبتهل» مضارع آن است، به معنای «ملاعنه»، یعنی لعنت کردن یکدیگر است.[3] آنچه از تفاسیر گوناگون مشخص می‌‌شود این است افراد شرکت کننده در جریان مباهله، همان پنج تن آل کسا هستند. وقتی قرار شد هر دو گروه (گروه پیامبر متشکّل از اهل بیت: و گروه مقابل جمعی از کشیشان مسیحی) نزدیکان خود را بیاورند، پیامبر نزدیکان خود را در این پنج نفر خلاصه کرد. مراد از «انفسنا» در آیه، فقط حضرت علی7 است؛ زیرا خود پیامبر دعوت کننده است و همیشه داعی غیر از مدعو است. پس مراد غیر از رسول اللّه6 است.[4]
اگر اشکال شود که لفظ جمع، دست کم بر سه نفر مصداق پیدا می‌‌کند، پس استعمال «نساءنا» بر یک تن (حضرت فاطمه3) و «ابناءنا» بر دو نفر (حسنین8) و «انفسنا» بر یک شخص (حضرت علی7) صادق نیست، در پاسخ خواهیم گفت: صدق کلام موقوف بر متعدد بودن ابناء و بسیار بودن نساء و انفس نیست؛ زیرا مقصود نهایی از نفرین این است که یکی از دو طرف با همه نفراتش از صغیر و کبیر و مرد و زن، برای همیشه هلاک گردد. تفاسیر، روایات و تاریخ نیز مؤیّد این مطلب است که رسول خدا6 وقتی برای مباهله حاضر می‌‌شدند، احدی به جز حضرت علی، فاطمه و حسنین: را با خود نیاوردند. علاوه بر آن، اصولا مراد از لفظ آیه یك امر است، و مصداقی که حکم آیه به حسب خارج بر آن منطبق است، امری دیگر. این اولین بار نیست که خداوند حکمی را که بر حسب خارج بر یک نفر منطبق است، به طور دسته جمعی حکایت می‌‌کند.[5]
[1] . (سوره آل عمران، آیه 61)
[2] . سيد علی حسيني ميلاني، آيه مباهله، ص 22 ـ 20.
[3] . سيد محمد حسين طباطبايي، پيشين، ج 3، ص 350.
[4] . سيد ابراهيم ميرباقري و ديگران، ترجمه تفسير مجمع البيان، تهران، فراهاني، 1360، ج 4، ص 101.
[5] . سيد محمد حسين طباطبايي، پيشين، ج 3، ص 350.
