در فرهنگ قرآن کریم؛ زهد و عدم دلبستگی به دنیا و مظاهر آن یکی از ویژگی‌های برجسته انسان‌های بزرگ است. در آموزه‌های قرآن و اسلام؛ به هر اندازه که روح و نفس آدمی از تعلقات دنیا و گرایشات نفسانی آزاد باشد، به کمال روحی و تکامل انسانی نزدیک‌تر است. قرآن کریم، جهت گیری و شیوه برخورد انسان با دنیا و مظاهر آن را در رهگذر تعالی و تکامل، به خوبی بیان کرده است.
پیامبر اکرم6 الگو و اسوه‌ی این فضیلت انسانی است. لذا علی7 در همه شئون زندگی و جهت گیری صحیح در رفتار، به عنوان اسوه معرفی می‌کند:
«همانا رسول خدا6 الگویی کامل برای توست که راه ورسم زندگی را از او بیاموزی و راهنمای خوبی است برای تو در شناخت بدی‌ها و عیب‌های دنیا و زشتی‌ها و رسوایی‌های آن. چه اینکه دنیا از هرسو بر پیامبر6 باز داشته و برای غیراو گسترانیده شد و او را از دنیا چون طفلی از شیر مادر بریده، از زر و زیورش دور گردانید.»
در بیان دیگری جهت گیری پیامبر6 نسبت به دنیا و مظاهر آن رابیان می‌کند و تحلیل نموده، که چگونه دنیا را با جلوه‌های فریبنده‌اش تحقیر کرد و کمترین توجهی به آن ننمود:
«پیامبر اکرم6 دنیا را کوچک شمرد و در چشم دیگران، آن را ناچیز جلوه داد. آن را خوار و بی ارزش می‌شمرد و در نزد دیگران خوار و بی مقدار معرفی نمود. و می‌دانست خداوند برای کرامت و احترام به او، دنیا را از وی دور ساخت و به خاطر ناچیز بودنش، به دیگران بخشید. آن حضرت از جان و دل به دنیا پشت پا زد و یاد آن را در دلش میراند.
رسول خدا6 از دنیا چندان نخورد که دهان را پر کند، و به دنیا با گوشه‌ی چشم نگریست. دو پهلویش از همه فرو رفته‌تر (کنایه از لاغری پیامبر) و شکمش از همه خالی‌تر بود. دنیا را برای او عرضه کردند ولی او نپذیرفت. چون دانست؛ خدا چیزی را دشمن دارد، آن را دشمن داشت و چیزی که خدا خوار شمرد، آن را خوار انگاشت.
در زندگانی رسول خدا6 برای تو نشانه‌هایی است که تورا به زشتی‌ها و عیب‌های دنیا راهنمایی می‌کند. زیرا پیامبر6 با نزدیکان خود گرسنه به سر می‌برد و با آن مقام و منزلت بزرگی که داشت، زینت‌های دنیا از دیده او دور ماند. پس هر اندیشمند باید با عقل خود به درستی اندیشه کند که آیا خداوند محمد6 را به داشتن این ویژگی‌ها اکرام کرده یا او را خوار نموده است؟ اگر بگوید خوار کرده، دروغ گفته و بهتانی بس بزرگ زده است و اگر بگوید او را اکرام کرده، پس بداند خدا کسی را خوار شمردکه دنیا را برای او گسترانید و از نزدیک‌ترین مردم به خودش دور نگه داشت.
او با شکمی گرسنه از دنیا رفت و با سلامت جسم و جان وارد آخرت گردید. او سنگی برسنگی نگذاشت (خانه‌ای مجلل نساخت) تا جهان را ترک گفت و دعوت پروردگارش را پذیرفت. چه بزرگ است منتی که خداوند با بعثت پیامبر6 بر ما نهاد و چنین نعمت بزرگی به ما عطا فرمود. رهبر پیشتازی که باید او را پیروی کنیم و پیشوایی که باید راه او را تداوم بخشیم.»
