پس از روشن شدن مفاهیم قسط و عدل، عدل و حقّ، جایگاه عدالت را در اسلام بهتر می‏توانیم درک کنیم. با سیری در قرآن و روایات اسلامی کاملا احساس می‏شود که جوّ اسلام و قرآن جوّ حقّ، عدالت، انصاف، امانت و بیزاری از جور، ظلم، خیانت و ستم است. آیاتی که مردم را به عدل و قسط و رعایت حق و امانت فرمان می‏دهد یا از بغی، ظلم، فساد، خیانت، و حکم ناحق و عمل به غیرحق، نهی می‏نماید فراوان است.

قید (بغیر حق) در قرآن همراه کفر، شرک، اضلال، استکبار، قتل نفس، ظلم، فساد در ارض، و خیانت آمده است و پی ‏در پی از این امور منع شده و ستمگران به عذاب تهدید شده‏اند.

بنابراین، با وجود صدها کلمه عدل، حق، قسط، ظلم و جور، خیانت و مشتقات آنها در قرآن، و با وجود هزاران بار این کلمات در روایات به این حقیقت پی ‏می‏بریم که جوّ قرآن و سنّت و به ‏طور کلی فضای اسلام، فضا و جوّ عدل خواهی و بیزاری از ستم است.

در اسلام، مسأله عدل نه تنها در احکام و اعمال بشر بلکه در صفات خداوند و اعمال او جایگاه والایی دارد. و عدل الهی، بخش مهمی از مباحث کلام اسلامی را به خود اختصاص داده است.

مسأله عدل و ظلم در روایات و خطبه‏ها و دعاها و کلمات قصار به قدری گسترده است که حقیقتا جای شگفتی است، ما تنها به چند نمونه از آنها اکتفا می‏کنیم: در کلمات علی7 که خود عدل مجسّم و صوت عدالت انسانی بود بهترین توصیف‌ها از عدل آمده است:

العدل حیاة،  

الْعَدْلُ قِوَامُ الرَّعِيَّةِ،  

الْعَدْلُ أَقْوَى أَسَاسٍ،  

الْعَدْلُ أَفْضَلُ سَجِيَّةٍ،  

الرَّعِيَّةُ لَا يُصْلِحُهَا إِلَّا الْعَدْلُ،  

الْعَدْلُ رَأْسُ الْإِيمَانِ وَ جِمَاعُ الْإِحْسَانِ.[1]

رسول اکرم6 فرمود: الْعَدْلُ مِيزَانُ اللَّـهِ فِي الْأَرْضِ....[2]

در مورد ظلم، رسول اکرم6 فرمود: أَفْضَلُ الْجِهَادِ مَنْ أَصْبَحَ لَا يَهُمُّ بِظُلْمِ أَحَدٍ ،[3] الظُّلْمَ ظُلُمَاتٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ[4]. و علی7 فرمود: الظُّلْمُ جُرْمٌ لَا يُنْسَى‏، الْمُؤْمِنُ لَا يَظْلِمُ وَ لَا يَتَأَثَّمُ‏، شَرُّ النَّاسِ مَنْ يَظْلِمُ النَّاس‏‏، إِنَّ أَسْرَعَ الشَّرِّ عِقَاباً الظُّلْم‏‏‏.[5]

[1] . مستدرک الوسائل، ج 2، 310 به نقل از آمدی در کتاب غرر و درر . . .

[2] . همانجا به نقل از قطب راوندی در لب اللباب.

[3] . همانجا ص 342 به نقل از جعفریات.

[4] . همانجا به نقل از کتاب عوالی اللثالی.

[5] . همانجا به نقل از غرر و درر آمدی.