ابوبکر در پاسخ حضرت فاطمه3 گفت «وَ مَوطِن الهُدى و الرحمة» يعني؛ شما در جايگاه هدايت و رحمت هستيد.

خداوند در سوره مريم، درباره هدايت خواهانِ هدايت جو مي‌فرمايد:

﴿وَ يَزيدُ اللَّـهُ الَّذينَ اهْتَدَوْا هُدىً وَ الْباقِياتُ الصَّالِحاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَواباً وَ خَيْرٌ مَرَدًّا﴾[1]

و در سوره محمد6 مي‌فرمايد:

﴿وَ الَّذينَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدىً وَ آتاهُمْ تَقْواهُم﴾؛ آنان که هدايت يافتند، خداوند بر هدايتشان افزود و به ايشان روح تقوي بخشيد.»[2]

آنان که بعد از آمدن رسولان الهي هدايت را برگزيده و در راه خدا به تلاش بر مي‌خيزند، سزاوار توفيق خداوندي مي‌گردند. ولي کساني که پيامبران را تکذيب کرده و از هواي نفس پيروي کنند، گمراهي آنان حتمي و يقيني است. خداي سبحان از هر دو گروه خبر داده و فرموده:

1ـ ﴿وَ الَّذينَ جاهَدُوا فينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّـهَ لَمَعَ الْـمُحْسِنين؛ آنان که در راه ما به تلاش برخيزند، يقينا به راه‌هاي خود، هدايتشان مي‌کنيم. و خداوند با نيکوکاران است.»[3]

2ـ ﴿وَ لَقَدْ بَعَثْنا في‏ كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّـهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّـهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلالَةُ فَسيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبينَ *إِنْ تَحْرِصْ عَلى‏ هُداهُمْ فَإِنَّ اللَّـهَ لا يَهْدي مَنْ يُضِلُّ وَ ما لَهُمْ مِنْ ناصِرين﴾؛ ما در بين هر امتي رسولي برانگيختيم که خداي را عبادت کنيد و از طاغوت دوري گزينيد! برخي را خداوند هدايت کرد، و برخي گمراهيشان به اثبات رسيد. پس، در روی زمين بگرديد و بنگريد سرانجام تکذيب کنندگان چگونه بود * اگر بر هدايتشان اصرار بورزي (بدان که) خداوند هر کس را گمراه ساخت هدايت نمي‌کند، و آنان هيچ ياوري ندارند. »[4]

3ـ ﴿فَريقاً هَدى‏ وَ فَريقاً حَقَّ عَلَيْهِمُ الضَّلالَةُ إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّياطينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ اللَّـهِ وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُون﴾؛ خداوند، گروهي را هدايت کرده، و گروهي گمراهيشان به اثبات رسيده، آنان شياطين را به جاي خداوند اولياي خود بر مي‌گزيدند، و مي‌پندارند که هدايت يافتگانند. »[5]

اين نوع از «هدايت»، هدايت با «مشيت» الهي است. شرح آن چنان است که مي‌آيد.

ج - هدايت به معناي توفيق ايمان و عمل با مشيت خداوندي

هدايت به معناي امداد الهي در ايمان و عمل با اشاره به مشيت الهي در آيات زير در آیات قرآن چنين آمده است:

﴿وَ اللَّـهُ يَهْدي مَنْ يَشاءُ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقيمٍ﴾؛ خداوند هر کس را بخواهد به راه راست هدايت مي‌کند. »[6]

در سوره انعام آمده است:

﴿مَنْ يَشَأِ اللَّـهُ يُضْلِلْهُ وَ مَنْ يَشَأْ يَجْعَلْهُ عَلى‏ صِراطٍ مُسْتَقيمٍ؛ خداوندي که هر کس را بخواهد گمراه مي‌کند، و هر کس را بخواهد بر صراط مستقيم قرار مي‌دهد. »[7]

در سوره قصص آمده است:

﴿إِنَّكَ لا تَهْدي مَنْ أَحْبَبْتَ وَ لكِنَّ اللَّـهَ يَهْدي مَنْ يَشاءُ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدين﴾؛ تو نمي‌تواني هر که را دوست داري هدايت کني، ولي خداوند هر که را بخواهد هدايت مي‌کند، و او به هدايت يافتگان آگاه‌تر است. »[8]

[1] . سوره مريم، آيه 76.

[2] . سوره محمد، آيه 17.

[3] . سوره عنکبوت، آيه 69.

[4] . سوره نحل ، آيه 36 ـ 37.

[5] . سوره اعراف، آيه 30.

[6] . سوره بقره/ 142 و 213 و سوره نور، 46 و سوره يونس، 25.

[7] . سوره انعام، آيه 39.

[8] . سوره قصص، آيه 56.