بر طبق اخبار و احاديثى كه به ما رسيده پيغمبر اكرم6 فدك را به حضرت زهرا واگذار نموده است. از باب نمونه:
ابوسعيد خدرى روايت كرده كه وقتى آيهى ﴿وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ﴾ نازل شد رسول خدا6 به فاطمه فرمود: فدك مال تو باشد.[1]
عطيه روايت كرده كه وقتى آيه ﴿وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ﴾ نازل شد رسول خدا فاطمه3 را نزد خويش طلبيد و فدك را به او واگذار كرد.[2]
على بن حسين بن على بن ابيطالب: فرمود: رسول خدا6 فدك را به حضرت فاطمه واگذار نمود.[3]
حضرت صادق7 فرمود: وقتى كه آيهى ﴿وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ وَ الْمِسْكينَ﴾[4] نازل شد پيغمبر اكرم به جبرئيل فرمود: مسكين را ميشناسم ذو القربى چه كسانى هستند؟ عرض كرد: اقارب تو مىباشند. پس رسول خدا امام حسن و امام حسين و فاطمه: را به نزد خويش خواند و فرمود: خدا به من دستور داده كه حق شما را بدهم. بدين جهت فدك را به شما واگذار كردم.[5]
ابان بن تغلب مىگويد: به حضرت صادق7 عرض كردم: آيا رسول خدا فدك را به فاطمه داده بود؟ فرمود: فدك از جانب خدا براى فاطمه تعيين شده بود.[6]
حضرت صادق7 فرمود: فاطمه3 به نزد ابوبكر آمد و فدك را مطالبه نمود. ابوبكر گفت: بايد براى مدعاى خودت شاهد بياورى. ام ايمن براى اداى شهادت حاضر شد. ابوبكر به او گفت: به چه شهادت مىدهى؟ گفت: شهادت مىدهم كه جبرئيل نزد محمد آمد و عرض كرد: خدا مىفرمايد: ﴿وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ﴾ به جبرئيل فرمود: ازخدا سئوال كن ذو القربى چه كسانى هستند؟ عرض كرد: فاطمه ذو القربى است. پس رسول خدا فدك را به فاطمه واگذار نمود.[7]
ابنعباس روايت كرده كه وقتى آيهى ﴿وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ﴾ نازل شد رسول خدا فدك را به فاطمه3 واگذار كرد.[8]
از اين قبيل احاديث كه در شأن نزول آيه وارد شده استفاده مىشود؛ كه رسول خدا از جانب پروردگار جهان مأموريت داشته كه فدك را به عنوان حق ذوى القربى در اختيار فاطمهى زهرا7 قرار دهد و بدين وسيله بنيان اقتصادى خانواده حضرت على7 را كه در راه اسلام آن همه جهاد و فداكارى نمود تقويت نمايد.
ممكن است كسى بگويد: آيهى ﴿وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ﴾ كه در احاديث بدان اشاره شد يكى از آيات سورهى اسراء مىباشد و آن سوره را از سورههاى مكى شمردهاند. با اينكه اعطاء فدك در مدينه و بعد از فتح خيبر بوده است. در پاسخ اين اشكال يكى از دو مطلب را مىتوان اختيار كرد:
1ـ میشود گفت: گرچه سورهى اسراء را مكى شمردهاند ليكن چند آيهى آن را مدنى دانستهاند كه يكى از آنها همين آيهى ﴿وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ﴾ میباشد.
حسن گفته: سورهى اسراء مكى است مگر پنج آيهى آن كه در مدينه نازل شده است: آيه ى: ﴿وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ﴾ و آيهى ﴿وَ لا تَقْرَبُوا الزِّنى﴾ و آيهى ﴿أُولئِكَ الَّذينَ يَدْعُونَ﴾ و آيهى ﴿أَقِمِ الصَّلاةَ﴾ و آيهى ﴿وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ﴾[9]
2ـ وجه دوم؛ اينكه كسى بگويد: اصل حق ذو القربى در مكه و قبل از هجرت تشريع شده ليكن بعد از هجرت مورد عمل قرار گرفت.
[1] . كشف الغمه، ج 2، ص 102.
[2] . كشف الغمه، ج 2، ص 102.
[3] . كشف الغمه، ج 2، ص 102.
[4] . سوره اسراء، آيه 26.
[5] . تفسير عياشى، ج 2، ص 287.
[6] . تفسير عياشى، ج 2، ص 287.
[7] . تفسير عياشى، ج 2، ص 287.
[8] . در المنثور، ج 4، ص 177.
[9] . تفسير الميزان تاليف استاد بزرگ علامهى طباطبائى، ج 13، ص 2.