با توجّه به پژوهشی که در مورد مسئله فدک انجام یافت باید گفت: حقیقت امر این است که قضیهی فدک تنها یک باغ و مِلک نبود، بلکه هدف چیز دیگری بود.
به همین جهت وقتی حکمران عبّاسی از امام کاظم7 میخواهد که محدودهی فدک را مشخص کنند، امام7 میفرمایند:
حد نخست آن صحرای مصر و حدّ دیگرش دومهٔ الجندل، حدّ سوم آن کوه اُحد و حدّ چهارم آن کرانه دریا است.[1]
امام کاظم7 از راز مطالبهی فدک این گونه پرده برمیدارند، و میتوان آن را در دو عبارت خلاصه کرد:
- 7 بر امامت و خلافت پس از رسول خدا6 و این که قریش به آن حضرت خیانت کردند و انصار او را وانهادند.
- 6 به سبب نداشتن شرطهای لازم آن و محقّق نشدن اجماع بر او. اگر محقّق شدن امامت را به غیر نص بپذیریم.
این همان راز طلب کردن فدک است، ولی منافقان و دورویان این نکته را نمیفهمند و یا خود را به نادانی میزنند، البته «خداوند بهترین حکم کننده است». آن سان که امیر مؤمنان علی7 نیز فرمودند.[2]-[3]
[1] . «أَمَّا الْحَدُّ الْأَوَّلُ: فَعَرِيشُ مِصْرَ، وَ الثَّانِي: دُومَةُ الْجَنْدَلِ، وَ الثَّالِثُ: أُحُدٌ، وَ الرَّابِعُ: سَيْفُ الْبَحْرِ» ؛ بحار الانوار: 48 / 144.
[2] . «إِنَّا لِلَّـهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ، وَ سَيَعْلَمُ الَّذينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ، وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقينَ، وَ الْحَمْدُ لِلَّـهِ رَبِّ الْعالَمينَ» ؛ ر.ک صفحه 137 منبع مقاله.
[3] . پایان گفتار آیهٔالله سیدعلی حسینی میلانی، فدک در فراز و نشیب (پژوهشی در مورد فدک...) قم.