با این مدرک روشن، چرا و به چه دلیل از داوری به حق دربارة فدک خودداری شد؟ خلیفة مسلمین حافظ حقوق امت و حامی منافع آنها باید باشد. اگر به راستی فدک جزو اموال عمومی بود که پیامبر6 آن را به طور موقت در اختیار فردی از خاندان خود گذارده بود، باید پس از درگذشت پیامبر به مقام رهبری مسلمانان واگذار شود و زیر نظر اودر مصالح عمومی مسلمین صرف گردد و این سخنی است که جملگی بر آنند.
ولی حفظ حقوق ملت و حمایت از منافع عمومی مردم به معنی آن نیست که آزادیهای فردی و مالکیتهای شخصی را نادیده بگیریم و املاک خصوصی افراد را به عنوان املاک عمومی مصادره و به اصطلاح ملی و عمومی اعلام کنیم.
آیین اسلام، همان طور که اجتماع را محترم شمرده، به مالکیتهای فردی که از طریق مشروع تحصیل شده باشد نیزاحترام گذاشته است و دستگاه خلافت، همان طور که باید در حفظ اموال عمومی و استرداد آنها بکوشد، در حفظ حقوق و املاک اختصاصی که اسلام آنها را به رسمیت شناخته است نیز باید کوشا باشد.
چنانکه دادن اموال عمومی به اشخاص، بدون رعایت اصول و مصالح کلی، یک نوع تعدی به حقوق مردم است، همچنین سلب مالکیت مشروع ازافرادی که بنابر موازین صحیح اسلامی مالک چیزی شدهاند، تعدی به حقوق ملت است.
اگر ادعای دخت گرامی پیامبر6 نسبت به مالکیت فدک با موازین قضایی مطابق بوده است و برای اثبات مدعای خویش گواهان لازم در اختیار داشته و از نظر قاضی دادگاه پروند دارای نقص نبوده است، در این صورت خودداری قاضی از اظهار نظر حق یا ابراز تمایل بر خلاف مقتضای محتویات پرونده، اقدامی است بر ضد مصالح مردم، که در آیین دادرسی اسلام سخت از آن نکوهش شده است.
قسمتهای خاصی از پرونده گواهی میدهد که پرونده نقص نداشته است و از نظر موازین قضایی اسلام خلیفه میتوانسته به نفع دخت پیامبر6 نظر دهد، زیرا:
اولاً، طبق نقل مورخان و چنانکه مکرراً گذشت، خلیفه پس از اقامة شهود از جانب زهرا3 تصمیم گرفت که فدک را به مالک واقعی آن باز گرداند. از این رو، مالکیت زهرا3 بر فدک را در ورقهای تصدیق کرد و به دست او سپرد، ولی چون بعضی از جریان آگاه شدند بر خلیفه سخت برآشفتند و نامه را گرفته و پاره کردند.
اگر گواهان دخت گرامی پیامبر6 برای اثبات مدعای او کافی نبودند و پرونده به اصطلاح نقص داشت، هرگزخلیفه به نفع او رأی نمیداد و رسماً مالکیت او را تصدیق نمیکرد.
ثانیاً، کسانی که به حقانیت دخت پیامبر6 گواهی دادند عبارت بودند از:
1 ـ امیر مؤمنان7
2 ـ حضرت حسن7
3 ـ حضرت حسین7
4 ـ رباح غلام پیامبر7
5 ـ ام ایمن
6 ـ اسماء بنت عمیس