اگر بگویید محبّت خداوند نسبت به بنده امری پوشیده است و بنده چگونه میتواند بداند كه خدا او را دوست میدارد.
پاسخ این است كه میتواند به نشانههایی بر آن استدلال كند. پیامبر خدا فرموده است:
«چون خدا بندهای را دوست بدارد او را دچار بلا میكند و اگر زیاد او را دوست بدارد او را به خود اختصاص میدهد. »
و پرسیدند آن چگونه است، فرمود: «مال و خویشاوندی برای او باقی نمیگذارد.[1] »بنابراین نشانه دوستی خداوند نسبت به بنده آن است كه او را از غیر خود هراسناك میكند و میان او و غیر خودش حایل میشود.»
به عیسی گفتند: «چرا الاغی نمیخری كه بر آن سوار شوی؟» فرمود: «من نزد خداوند گرامی‌تر از آنم كه مرا از خود به الاغی مشغول كند؟»
در خبر است: «هرگاه خداوند بندهای را دوست بدارد او را مبتلا میكند. اگر شكیبایی ورزد او را اختیار میكند و اگر خشنود باشد او را بر میگزیند. »[2]
یكی از دانشمندان گفته است: «هنگامی كه خود را ببینی كه او را دوست داری و او را ببینی كه تو را مبتلا میكند بدان او میخواهد دوستی خود را با تو خالص كند.»
یكی از مریدان به استادش گفت: چیزی از دوستی به من نشان داده شد، استادش گفت: ای فرزند! آیا او تو را به محبوبی جز خود مبتلا كرده است تا تو او را بر آن محبوب برگزیده باشی؟ پاسخ داد: نه، استاد گفت: امید دوستی نداشته باش، زیرا آن را به بندهای نمیدهد، جز آنگاه كه او را مبتلا و آزمایش كند.
پیامبر فرموده است: «هرگاه خداوند بندهای را دوست بدارد از نفس او واعظی و از دل او منع كنندهای قرار میدهد تا او را امر و نهی كند»[3]
و نیز فرموده است: «هرگاه خداوند خیر بندهای را بخواهد او را به عیب‌هایش بینا میگرداند». و مهم‌ترین نشانهها آن است كه خدا را دوست بدارد چه این امر دلالت بر آن دارد كه خداوند او را دوست میدارد.
امّا امری كه نشانه آن باشد كه محبوب حق تعالی است آن است كه خداوند امور ظاهر و باطن و آشكار و نهان او را سرپرستی كند، و فرمانروای او، مدبّر امور او، زینت بخش اخلاق او، به كار برنده جوارح او، به صلاح آورنده ظاهر و باطن او باشد، اندیشهاش را یكی كند، دنیا را در دلش دشمن گرداند، او را از غیر خود به وحشت اندازد، با لذّت راز و نیاز در خلوت‌ها مونس او شود، حجاب‌های میان او و معرفتش را برای او بردارد. این امور و امثال این‌ها نشانه دوستی خداوند نسبت به بنده است و ما اكنون نشانههای محبّت بنده را نسبت به خداوند ذكر میكنیم چه این نیز نشانه محبّت خداوند نسبت به بنده است.
[1] . طبرانی از حدیث ابی عقبه خولانی و پیش از این ذکر شده است.
[2] . مولف الفردوس از حدیث علی بن ابی طالب7 و فرزندش آن را در مسندش نیاورده است.
[3] . الفردوس از حدیث ام سلمه به سند ضعیف، الجامع الصغیر.
