قرآن کریم در مورد چنین افرادی میفرماید : «﴿وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذینَ کَفَرُوا أَنَّما نُمْلی لَهُمْ خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهینٌ﴾؛[1] آنها که کافر شدند، (و راه طغیان پیش گرفتند، ) تصور نکنند اگر به آنان مهلت میدهیم، به سودشان است! ما به آنان مهلت میدهیم برای اینکه بر گناهان خود بیفزایند و برای آنها، عذاب خوارکنندهای (آماده شده) است! »از مجموع آیات قرآن استفاده میشود که:
الف) خداوند افراد گناهکار را در صورتی که زیاد آلوده به گناه نشده باشند، به وسیله زنگهای بیدار باش و عکس العملهای اعمالشان و یا گاهی به وسیله مجازاتهای متناسب با اعمالی که از آنها سرزده است، بیدار میسازد و به راه حق بازمیگرداند. اینها کسانی هستند که هنوز شایستگی هدایت را دارند و مشمول لطف خداوند میباشند و در حقیقت، مجازات و ناراحتیهای آنها، نعمتی برای آنها محسوب میشود. چنانکه قرآن کریم میفرماید : «﴿ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذيقَهُمْ بَعْضَ الَّذي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ﴾؛[2] به سبب اعمال مردم، فساد در خشکی و دریا آشکار شد تا به آنان جزای بعضی از کارهایشان را بچشاند، باشد که بازگردند. »
ب) ولی آنها که در گناه و عصیان، غرق شوند و طغیان و نافرمانی را به مرحله نهایی برسانند، گاه خداوند بنابر مصالحی، آنها را به حال خود وامیگذارد و به اصطلاح، به آنها میدان میدهد تا پشتشان از بار گناه، سنگین شود و استحقاق حد اکثر مجازات را پیدا کنند. اینها کسانی هستند که تمام پلهای پشت سر خود ویران کردهاند و راهی برای بازگشت نگذاشتهاند و لیاقت و شایستگی هدایت الهی را کاملاً از دست دادهاند.
آیه فوق، این معنا را تأکید کرده و میفرماید؛ گمان نکنند آنهایی که کافر شدند، مهلتی که به ایشان میدهیم برای آنها خوبست، بلکه مهلت میدهیم تا به گناه و طغیان خود بیفزایند و برای آنان عذاب خوارکننده است.[3]
[1] . آل عمران/ سوره ۳، آیه ۱۷۸.
[2] . سوره روم، آیه ۴۱.
[3] . تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر،دار الکتب الاسلامیهٔ، تهران، ج ۳، ص ۱۸۳- ۱۸۴.