شکستن سنتهای غلط از اصول کلی دعوت انبیاء است.
مبارزه با تقلید کورکورانه، سنت قطعی و عالمانه هر پیامبر بوده و از لوازم رسالت عامه به شمار میآید و تمسک به تقلید کورکورانه، سیره باطل مترفان هر امت بوده و هست. قرآن به صورت یک اصل مستمر تاریخی میگوید: هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر این که رفاه طلبان در برابر او به سنت باطل گذشته تمسک کردند و دیگران را هم به دنبال خویش کشاندند. پیامبر الهی در برابر این تمسک سنت گرایانه میگوید: افکار و آرای حال و گذشته را بسنجید و اگر ره آورد وحی بهتر از سنت نیاکان شما بود، از آن تبعیت کنید، ولی آنها صریحا کفر خود را نسبت به مدار رسالت انبیا اعلام میکردند.
در آیه 38 سوره احزاب، ضمن اشاره به مسئله ازدواج پیامبر6 با همسر مطلقه پسر خوانده خود که برای شکستن یک سنت جاهلی صورت گرفت (زیرا آنها پسر خواندهها را پسر حقیقی محسوب میکردند) میفرماید : «ما كانَ عَلَى النَّبِيِّ مِنْ حَرَجٍ فيما فَرَضَ اللَّـهُ لَهُ سُنَّةَ اللَّـهِ فِي الَّذينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَ كانَ أَمْرُ اللَّـهِ قَدَراً مَقْدُوراً؛ بر پیامبر در آنچه خدا براى او مقرر کرده محذورى نیست. (این) سنت خداست که از دیرباز در میان گذشتگان (پیامبران) نیز بوده و فرمان خدا همواره سنجیده و حساب شده است. » [1]
در اینکه این سنت، که در اقوام گذشته جاری بوده است چیست، که خداوند کار پیامبر اسلام6 را عطف به آن میکند؟ جمعی از مفسران گفتهاند که منظور، سنت الهی در زمینه رفع مانع از استفاده کردن از لذات حلال، یا تعدد همسران بوده که در امم سابقه نیز جریان داشته است.
اما آنچه از همه مناسبتر به نظر میرسد این است که این رسالت الهی چیزی جز «شکستن سنتهای غلط» نبوده است.
«فَلَمَّا قَضى زَيْدٌ مِنْها وَطَراً زَوَّجْناكَها . . . وَ كانَ أَمْرُ اللَّـهِ مَفْعُولًا»[2]
در آیات قبل از آن میخوانیم : «وَ تَخْشَى النَّاسَ وَ اللَّـهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشاهُ؛ تو در انجام این مأموریت از مردم واهمه داشتی و خداوند سزاوارتر است که از او بترسی. »
و در دنباله همین آیه، با صراحت میگوید : «لِكَيْ لا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي أَزْواجِ أَدْعِيائِهِمْ إِذا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَراً؛ (همسر مطلقه زید) را به ازدواج تو در آوردیم تا مشکلی برای مومنان در ازدواج با همسران پسر خواندههای خود هنگامی که از آنان طلاق گیرند نباشد. » [3]
مجموع این قرائن به خوبی گواهی میدهد که منظور از این سنت جاودانه انبیاء پیشین همان شکستن سنتهای نادرست و خرافی و باطل بوده است.
چرا چنین نباشد در حالی که یکی از اهداف بعثت انبیاء همان است که مردم را از چنگال این گونه سنن باطل رهایی بخشند و سنتهای الهی را جانشین آن سازند.
[1] . سوره احزاب، آيه 38.
[2] . سوره احزاب، آيه 37.
[3] . سوره احزاب، آيه 37.