لذا فرمود: ﴿ وَاسْتَعِینُوْا بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ ﴾[1] كه حتی صبر را بر صلات مقدم داشتند که عبارت است از : «صبرٌ عند المصیبة و صبرٌ علی الطاعة و صبرٌ عن المعصیة»[2] 

فرمود صبر، فضیلتی است كه بر همه واجب است. فوراً پرخاش كردن، فوراً اعتراض كردن، فوراً رنجیدن یا به قضا و قدر بد گفتن یا ـ خدای ناكرده ـ بیراهه رفتن، این‌چنین صحیح نیست. صبر، وظیفه‌ای است. بالأخره او ما را اداره می‌کند و می‌آزماید. در آن عناصر چهارگانه سورة «عصر» را ملاحظه فرمودید این عناصر چهارگانه به دو عنصر برمی‌گردد.

فرمود: ﴿وَالْعَصْرِ _ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ _ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا﴾ (یك) ﴿وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ﴾ (دو) ﴿وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ﴾ برای اوّلی است ﴿وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ﴾ برای دومی است.

اگر كسی ایمان دارد چون ایمان، حق است باید تواصی به حق بكند، تا دیگران مؤمن بشوند. اگر خودش عمل صالح دارد این عمل صالح در هر سه ضلعش با صبر همراه است دیگران را باید به صبر توصیه كند، پس ﴿وَالْعَصْرِ _ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ _ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا﴾ (یك) ﴿وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ﴾ (دو) ﴿وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ﴾ (یك( ﴿وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ﴾ (دو) این سومی و چهارمی بازگشتش به همان اوّلی و دومی است چیز تازه‌ای نیست.

خودش چون مؤمن است، ایمان، حق است، دیگران را به حق توصیه كند. خودش چون عمل صالح دارد، عمل صالح بدون صبر نمی‌شود، دیگران را به صبر توصیه كند اینجا فرمود: ﴿وَالصَّابِرِینَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِینَ وَالْخَاشِعَاتِ﴾ و كسانی كه صدقه می‌دهند اعم از واجب و مستحب ﴿وَالْمُتَصَدِّقِینَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِینَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ﴾ عفّت را حفظ می‌كنند ﴿وَالذَّاكِرِینَ اللَّـهَ كَثِیراً وَالذَّاكِرَاتِ﴾ چون آ‌نها عدد مشخصی دارد یك رقم معینی دارد ذكر خدا كثیر است ﴿اذْكُرُوا اللَّـهَ ذِكْراً كَثِیراً﴾.

در هر لحظه، ما در معرض وسوسه و آزمونیم نام خدا بر لب، فضیلت است و عمده یاد خدا در دل است آن اثری كه یاد خدا در دل دارد آن اثر را نام خدا بر لب ندارد فرمود: ﴿أَعَدَّ اللَّـهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْراً عَظِیماً﴾ بنابراین خواستة امّ‌سلمه هم كه خواسته همه زن‌های مسلمان است با این آیه وسیع برآورده شد.

«و الحمد لله ربّ العالمین»[3]

[1] . سورة بقره، آية 45.

[2] . الكافي، ج2، ص91.

[3] . پایان سخنان آیه الله جوادی آملی ، درس تفسیر ، هشتم اردیبهشت نود ودو، سایت مدرسه فقاهت.