از جمله معیارهایی که خداوند در قرآن برای دوستی و حب و بغض داشتن بیان کرده، می‌توان به صداقت و راست گویی اشاره کرد. چنان که خداوند متعال می‌فرماید: ‌آنان که اطاعت خدا و رسول کنید البته به کسانی که خدا به آن‌ها لطف فرموده، یعنی یا پیغمبران و صدیقان و شهیدان و نیکوکاران محشور خواهند شد، و ایشان نیکو رفیقانی هستند.[1]

در توضیح این جمله و بیان کسانی که خداوند نعمت خویش را بر آن‌ها اتمام کرده است اشاره می‌کند که در واقع ارکان این موضوع هستند:

1. «انبیاء» و فرستادگان مخصوص پروردگار که نخستین گام را برای هدایت و رهبری مردم و دعوت به صراط مستقیم بر می‌دارند.

2. «راستگویان»، کسانی که هم در سخن راست می‌گویند و هم با عمل و کردار صدق گفتار خود را اثبات می‌کنند و نشان می‌دهند که مدعی ایمان نیستند بلکه به راستی به فرمان‌های الهی ایمان دارند.

از این تعبیر روشن می‌شود که بعد از مقام نبوت، مقامی بالاتر از مقام صدق و راستی نیست، نه تنها راستی در گفتار بلکه راستی در عمل و کردار که شامل امانت و اخلاص نیز می‌گردد؛ زیرا «امانت» همان صداقت در عمل است همان طور که «راست گویی»‌ امانت در گفتار است، و در مقابل آن، هیچ صفت زشتی بعد از کفر، بدتر از دروغ و نفاق و خیانت در سخن و عمل نیست (باید توجه داشت که صدیق صیغه مبالغه است و به معنای کسی است که سر تا پا راستی و درستی است).[2]

[1] . ترجمه آیه 29، سوره نساء اولئک الّذین انعم الله من النبییّن و الصّدیقین .

[2] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج3، ص 460، دار الکتب الإسلامیهٔ، تهران، چاپ اول، ‌1374 ش.