راست گفتاری و سخن خلاف واقع به زبان نیاوردن، شناخته شده‌ترین قسم صدق و نخستین مرتبه آن است. اگر آنچه را که آدمی به زبان می‌آورد با واقع هماهنگ باشد، کلید گنج سعادت را در اختیار خواهد داشت. در روایتی از پیامبر اسلام می‌خوانیم:

مردی به محضر رسول الله شرفیاب شد و عرض کرد: ای رسول خدا! خصلتی را که تأمین کننده خیر دنیا و آخرت است به من تعلیم نما! پیامبر فرمود: دروغ نگو.[1]

سرانجام صدق و راستی رهایی و سلامت است.[2]

عظمت و شکوهمندی آدمی نیز در سایه راستگویی به دست می‌آید، علی7 می فرماید:

کسی که سخنانش راست باشد مقامش شکوهمند گردد.[3]

هم چنین فرمود:

کسی که گفتارش راست باشد جلالش زیاد گردد.[4]

تأمّل دراین گونه روایات، مسلمان معتقد و پای بند را به کاوش در گفته‌ها، نوشته‌ها و هر آنچه را که در مقام تخاطب به دیگران القا می‌کند، وامی دارد؛ خواه طرف گفت و گو و خطاب او انسان باشند و خواه در مقام عبادت و تخاطب با خداوند قرار گرفته باشد، بر این اساس است که دین باوران هوشمند و مؤمنان ژرف نگر در واژه‌ها و جمله‌هایی که به گاه نماز و نیایش با خدا به زبان می‌آورند، و یا به هنگام توسّل و ابراز ارادت به چهره‌های قدسی دین زمزمه می‌کنند، نیک می‌نگرند تا مبادا سخنی ناراست و ادّعایی کذب در پیشگاه حقیقت ربوبی و یا در محضر پیشوایان الهی به زبان آورده باشند.

[1] . شیخ عباس قمی، ‌سفینهٔ البحار (مؤسسه انتشارات فراهانی) ج2، ص 473.

[2] . غرر الحکم و درر الکلم، ج4، ص 363.

[3] . همان، ‌ج4، ‌ص 296.

[4] . همان، ج5، ص 278.