كلمه ركوع در قرآن مجید به نظر مفسرین گاهی به معنای ركوع و گاهی به معنای نماز و گاهی به معنای تواضع در برابر حق آمده، ولی بهتر این است كه در آیات شریفه‌ای كه كلمه ركوع و مشتقات آن آمده به معنای جامع آن كه عبارت از سر تسلیم فرود آوردن در برابر خدا است گرفته شود و حالت ركوع بدنی یا ركوع در نماز دلالتی بر آن است.
خداوند بزرگ در قرآن مجید، نسبت به انسان‌هایی كه ركوع ندارند، به شدت برخورد كرده و آنان را مجرم و مكذب قلمداد كرده است:
«كُلُوا وَتَمَتَّعُوا قَلِیلاً إِنَّكُم مُجْرِمُونَ. وَیلٌ یوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِینَ. وَإِذَا قِیلَ لَهـُمُ ارْكَعُوا لاَ یرْكَعُونَ؛[1]
[شما ای كافران و مشركان! در این دنیا] بخورید و اندك زمانی برخوردار شوید كه شما گنهكارید [و بی‌تردید به كیفر اعمالتان گرفتار خواهید شد.] وای در آن روز بر تكذیب‌كنندگان! و هنگامی كه به آنان گویند: [در برابر خدا] ركوع كنید، ركوع نمی‌كنند.»
در برابر این‌گونه نابخردان و مردم نمك به حرام، از ركوع كنندگان آن‌قدر با عظمت یاد فرموده كه از تمام مكلفین می‌خواهد كه با تمام وجود به صف ركوع كنندگان بپیوندند:
«وَأَقِیمُوا الْصَّلاَةَ وَآتُوا الْزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الْرَّاكِعِینَ؛[2]
و نماز را بر پا دارید و زكات بپردازید و همراه ركوع‌كنندگان ركوع كنید [كه نماز خواندن با جماعت محبوب خداست].»
راكعانی كه قرآن مجید می‌فرماید، عاشقانی هستند كه از بركت معرفت به مقام فنای صفات و افعال خود در افعال و صفات حضرت احدیت رسیده‌اند و مافوق ارزش‌ها رفته‌اند و واسطه رسیدن فیض از بارگاه فیاض به عباد و بندگانند.
راكع، با درآمدن به حالت ركوع از تمام صفات و افعال فانی شده و چون فنای فعل و صفت برایش آمد باقی بالله می‌شود كه از این بقا در ابتدای روایت، تعبیر به قرار گرفتن راكع در ظل كبریایی شده است.
[1]. سوره مرسلات، آیه 46 تا 48.
[2]. سوره بقره، ایه 43.
