صبر و استقامت دارای انواع و اقسام مختلف است، مانند صبر در برابر گناه، صبر در راه اطاعت، صبر در برابر مصائب سخت، ولی لقمان در این نصیحت، صبر در برابر مصیبت‌ها را مطرح نموده است، كه یكی از شعبه‌های مهم استقامت است و چنین صبری منشا توان مندی و استواری و قوت قلب شده، و همین آثار درخشان، انسان را در موارد دیگر صبر، كمك می‌كند، و سرچشمه بركات عظیم دیگر خواهد شد، و ممكن است منظور لقمان همه اقسام صبر است، چرا كه عواملی كه موجب گناه یا سستی در اطاعت می‌شود، نیز مصیبت است.
به هر حال با توجه به این كه مصایب روزگار، بسیار فراوان و طاقت فرسا است، كه اگر صبر واستقامت در برابر آنها نباشد، انسان به صورت موجودی عاطل و باطل درمی‌آید و در برابر هر كار، زانوی عجز بر زمین می‌زند، و روح و جسمش را در پرتگاه سقوط و هلاكت قرار می‌دهد.
یكی از سختی‌ها، میدان جنگ، و خطر كشته شدن و زخمی شدن است، هرگاه انسانی كه در برابر این سختی، صابر نباشد، فرار را برقرار ترجیح می‌دهد، و یا جزء سیاهی لشگر است و كاری از او ساخته نیست، ولی اگر صبر و استقامت داشته باشد توان و روحیه او چندان برابر می‌شود، به جای یك نفر می‌تواند ده نفر از دشمن را از پای درآورد، چنان كه خداوند در قرآن می‌فرماید:
«إِنْ يَکُنْ مِنْکُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ؛
و هرگاه بیست نفر از شما با استقامت باشند، بر دویست نفر غلبه كند.»
و نیز در قرآن آمده طالوت نماینده اشموئیل پیامبر6 با گروهی اندك ولی صابر و با استقامت به جنگ لشگر جالوت به فرماندهی جالوت رفتند، در حالی كه دعایشان این بود:
«رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْـراً وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَ انْصُـرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِينَ؛
پروردگارا! پیمانه استقامت را بر ما بریز (و ما را سرشار از صبر قرار بده) و گام‌های ما را استوار بدار، و ما را بر كافران پیروز گردان.[1]
آنها با این روحیه در یك جنگ نابرابر، جالوت و لشكرش را در هم شكسته و بر آنها پیروز شدند، چرا كه آنها معتقد به خدا و معاد و نتیجه استقامت بودند، و با اعتقاد محكم می‌گفتند:
«کَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کَثِيـرَةً بِإِذْنِ اللهِ وَ اللهُ مَعَ الصَّابِرِينَ؛ چه بسیار گروه‌های كوچكی (در پرتو استقامت) بر گروه‌های عظیمی پیروز شدند، و خداوند با استقامت ورزان است.»[2]
[1]. سوره انفال، آیه 65، سوره بقره، آیه 250.
[2]. سوره بقره، آیه 249.
