همان گونه كه تجربه و تاریخ نشان داده، و ما هر روز و شب می‌بینیم، مشكلات و دشواری‌ها و آزارها بسیار است، گاهی بر اثر اختلاف خانوادگی، گاهی از ناحیه همسایه‌ها نسبت‌ به همدیگر، زمانی در كوچه و خیابان، زمانی در صف نانوایی‌ها و صف‌های دیگر، و وقتی در میان تاكسی‌ها و اتومبیل‌ها و شنیدن زخم زبان‌ها، و وقت دیگر بر اثر بیماری‌ها و در بیمارستان‌ها، و مساله فقر و افزایش تشریفات و تجمّلات در مسایلی مانند ازدواج، و گاهی بر اثر بحث‌های سیاسی، و جنگ‌های زورمندان دنیا، و به استضعاف كشیدن مستضعفان و... در همه جا عوامل مصائب و رنج‌ها به صورت‌های گوناگون دیده می‌شود و گاهی از نتایج ‌بلاهای آسمانی و زمینی، مانند زلزله‌ها، طوفان‌ها، سیل‌ها، و صاعقه‌ها و خلاصه به فرموده حضرت علی7؛ «الدنیا دار بالبلاء محفوفة؛ دنیا خانه‌ای است كه به رنج وبلا پیچیده شده است».[1]

در این شرایط برای حفظ آرامش فردی و اجتماعی، و داشتن اعصاب آرام و زدودن هرگونه تنش، باید از خصلت صبر و استقامت استمداد كرد و در پناه آن خود را آرامش بخشید، وگرنه بی‌صبری نیز مزید بر علت شده، و باعث تنش‌ها و استرس‌ها و دغدغه‌های خاطر مضاعف خواهد شد، و زندگی سالم را به زندگی تیره وتار و آزار دهنده تبدیل خواهد كرد، و روشن است كه آثار و بازتاب‌های چنین وضع روحی، ناهنجاری‌های مختلف در ابعاد گوناگون خواهد شد، از این جهت می‌توان گفت این نصیحت لقمان، عمیق‌ترین و پر ارزش‌ترین نصیحت‌ها است كه باید در راس نصایح سازنده قرار گیرد، چرا كه اگر صبر و حوصله نباشد، هر روز با دعوا و نزاع و كشمكش روبرو خواهیم شد. البته باید توجه داشت كه این قانون استثنائاتی دارد، ودر مواردی باید به عنوان دفاع از حق قفل صبر و سكوت را شكست.

[1]. نهج البلاغه، خطبه 236.