امّا بعد، باید دانست که روزه ربع ایمان است و این به مقتضای قول پیامبر اکرم6 است که فرموده: «روزه نصف صبر است»[1] و «صبر نصف ایمان می‌‌باشد»[2]

دیگر این که روزه از میان سایر اعمال و ارکان دارای این امتیاز و ویژگی است که به خداوند انتساب دارد، چه پیامبر6 از سوی او بیان کرده است: «هر کار نیکی ده تا هفتصد برابر ثواب دارد جز روزه که آن برای من است و پاداش آن را من می‌‌دهم.»[3]

خداوند متعال فرموده است: ﴿إِنَّما يُوَفَّی الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسابٍ‏﴾[4] و چون روزه نصف صبر است پاداش آن از اندازه و حساب بیرون است. خداوند می‌‌فرماید: او شهوت و خوردنی و آشامیدنی را به خاطر من ترک کرده پس روزه برای من است و من پاداش آن را می‌‌دهم.»[5]

همچنین پیامبر6 فرموده است: «بهشت را دری است که به آن ریّان گفته می‌‌شود، از آن در جز روزه داران وارد نمی‌‌شوند.»[6]

به روزه‌دار وعده لقای پروردگار داده شده و این پاداش روزه اوست.

فرموده است: «برای هر چیزی دری است و در عبادت روزه است.»[7] و فرموده است: «خواب روزه‌دار عبادت است.»[8]

از طریق خاصّه (شیعه) در الفقیه[9] روایت است که امام باقر7 فرمود:

«اسلام بر پنج چیز بنا شده است: نماز، زکات، حجّ، روزه و ولایت.»

پیامبر6 فرموده است: «روزه سپری در برابر آتش است.»

و نیز فرموده است: «روزه‌دار در عبادت است هر چند در بسترش خوابیده باشد، و این تا هنگامی است که غیبت مسلمانی نکند.»

و نیز پیامبر6 گفته که خداوند متعال فرموده است: «روزه برای من است و پاداش آن را من می‌‌دهم، و روزه‌دار را دو خوشحالی است: یکی زمان افطار و دیگری به هنگام دیدار پروردگارش، و به آن که جان محمّد در دست اوست سوگند که بوی دهن روزه‌دار در نزد خداوند از بوی مشک خوش‌تر است.»

پیامبر6 به اصحاب خود فرمود: «آیا شما را خبر ندهم به چیزی که اگر آن را به جا آورید شیطان از شما دور می‌‌شود همچنان که مشرق از مغرب دور است؟ گفتند:

آری ای پیامبر خدا، فرمود: روزه، روی شیطان را سیاه می‌‌کند، صدقه پشت او را می‌‌شکند، دوستی برای خدا و کمک به کارهای نیک دنباله او را قطع می‌‌کند، و استغفار رگ حیات او را می‌‌برد. برای هر چیزی زکاتی است و زکات بدن‌ها روزه است.»

و فرموده است: «خداوند فرشتگانی را مأمور کرده است که برای روزه داران دعا کنند»؛ و فرمود: «جبرئیل از پروردگار متعال به من خبر داد که فرموده است: فرشتگان را برای هیچ یک از آفریدگانم مأمور به دعا نمی‌‌کنم، مگر این که دعای آنها را در مورد او اجابت می‌‌کنم.» [10]

امام صادق7 در باره آیه: ﴿اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ﴾[11] فرموده است: «مقصود از صبر، روزه است.»

و فرموده است: «هنگامی که بر انسان مصیبتی نازل و یا دچار سختی می‌‌شود روزه بگیرد، چه خداوند متعال فرموده است: ﴿وَ اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ﴾.[12]

و فرموده است: «هر کس برای خدا در شدّت گرما یک روز روزه بگیرد و دچار تشنگی شود خداوند هزار فرشته را مأمور می‌‌کند تا زمانی که افطار کند صورت او را نوازش کنند و به وی مژده دهند که خداوند فرموده است: چقدر بو و روح تو پاکیزه است ای فرشتگانم گواهی دهید که من او را آمرزیدم.»[13]

امام صادق7 فرموده است: «خواب روزه‌دار عبادت، خاموشی او تسبیح، عملش مقبول و دعایش مستجاب است.»[14]

بزرگ‌ترین پاداش را روزه ماه رمضان دارد. در حدیث نبوی است: «کسی که ماه رمضان را از روی ایمان و برای رضای خدا روزه بگیرد، و گوش و چشم و زبانش را از مردم باز دارد خداوند روزه‌اش را قبول می‌‌کند و گناهان گذشته و آینده‌اش را می‌‌آمرزد و پاداش صابران را به او عطا می‌‌کند.»[15]

در خبر صحیح از امام صادق7 آمده است: «از پیامبر6 در باره شب قدر پرسیدند، آن حضرت برخاست و در خطبه‌ای که ایراد کرد پس از سپاس خداوند فرمود:

امّا بعد. شما از شب قدر از من پرسیدید و من آن را از شما پوشیده نمی‌‌دارم، چه من به آن دانا نیستم. ای مردم بدانید کسی که ماه رمضان بر او وارد شود و تندرست و بی‌عیب باشد روزهایش را روزه بدارد، و پاره‌ای از قرآن را در شب آن بخواند، و بر نمازش مواظبت کند، و در هوای گرم به نماز جمعه بشتابد و بامداد در نماز عیدش حاضر شود؛ او شب قدر را درک کرده و به جایزه پروردگارش رسیده است. » امام صادق7 فرمود: «به خدا سوگند به جوایزی دست یافته که مانند جایزه‌‌‌های بندگان نیست.»[16]

و نیز به سند صحیح از آن حضرت نقل است که فرمود: «خداوند روزه را واجب فرمود تا دارا و نادار برابر شوند، زیرا دارا گرسنگی را نچشیده تا به نادار رحم کند، برای این که دارا در هر زمان چیزی را خواسته بر آن دست یافته است؛ از این رو خداوند اراده فرمود میان بندگانش برابری ایجاد کند، و به دارا
طعم گرسنگی و سختی را بچشاند تا بر ضعیف رقّت آورد و بر گرسنه رحم کند.»[17]

بنابراین اگر فواید روزه منحصر به همین بود که انسان را از پرتگاه لذّات پست حیوانی تا قلّه شباهت به فرشتگان روحانی بالا می‌‌برد در ستایش و فضیلت آن کافی بود.