امام7 در خطبه 133 میفرماید: «قرآن در دسترس و جلوی روی شماست. بر خلاف کتب آسمانی ادیان دیگر از قبیل کتاب حضرت موسی و حضرت عیسی7، قرآن در اختیار شماست».
گفتنی است که امم گذشته و به خصوص در بین یهود بنی اسرائیل کتاب مقدس در اختیار عموم مردم نبوده است؛ بلکه تنها نسخههای محدودی از تورات در نزد علمای یهود موجود بوده و برای عموم امکان مراجعه به تورات وجود نداشته است.
درباره کتاب آسمانی حضرت عیسی7 وضع از این هم نگران کنندهتر بوده و هست؛ زیرا آنچه امروز به نام انجیل در میان مسیحیان شناخته میشود کتابی نیست که بر حضرت عیسی مسیح7 نازل شده؛ بلکه مطالبی است که به دست افرادی گردآوری و به نام اناجیل اربعه معروف شده است.
بنابراین امم پیشین از دسترسی به کتب آسمانی محروم ماندند.
اما وضعیت در مورد قرآن متفاوت است. کیفیت نزول قرآن و قرائت و تعلیم آن از جانب پیامبر6 به گونهای بود که مردم میتوانستند آن را فرا بگیرند و آیاتش را حفظ کنند و قرآن به طور کامل در دسترسشان باشد.
از دیگر ویژگیهای مهم این کتاب آسمانی آن است که خداوند متعال بر امت اسلام منت نهاده و خود، حفظ قرآن کریم را از هر گونه تهدیدی به عهده گرفته است. به علاوه پیامبر اکرم6 به قدری به فراگیری مسلمانان و حفظ آیات الهی اهتمام داشتند که در همان زمان رسول الله، عده زیادی از مسلمانان حافظ قرآن بودند و نسخههایی از آیاتی که جدیدا نازل میشد در اختیار داشتند و به تدریج آنها را حفظ میکردند و به هر حال از طریق تکثیر این نسخهها یا نقل سینه به سینه از حافظی به حافظ دیگر، قرآن در اختیار همگان قرار میگرفت.
حضرت علی7 میفرماید: کتاب خدا در میان شماست، در دسترس شماست. به جاست روی این جمله تاکید و تکیه شود. حضرت میفرماید: این کتاب گویاست و زبانش به کندی نمیگراید، از سخن گفتن خسته نمیشود و هرگز لکنت پیدا نمیکند، بنایی است که پایههایش فرو نمیریزد و پیروزمندی است که یارانش شکست نمیخورند.
حضرت امیر7 میفرماید: کتاب خداوند در میان شماست سخنگویی است که هرگز زبانش (از حق گویی) خسته نمیشود، و خانهای است که پایههایش هرگز فرو نمیریزد، و قدرتی است که هیچ گاه یارانش شکست نمیخورند».[1]
در جمله اوّل اشاره به هدایت قرآن در هر زمان و هر مکان و در هر شرایط و هر دوران مینماید، گر چه ظاهراً خاموش است ولی با صد زبان، پیوسته سخن میگوید و هر کس در کنار آن بنشیند و گوش هوش به آن بسپارد آواز قرآن را میشنود که درسهای زندگی سعادت بخش را پیوسته در گوش انسانها فرو میخواند.
جمله «زبانش خسته و ناتوان نمیشود» ممکن است اشاره به این باشد، که گذشت زمان هرگز حقایق قرآن را کهنه نمیکند، و چنانکه در روایات وارد شده همواره تازه و شاداب است.
و در جمله دوّم، اشاره به نکته دیگری میکند و آن مسأله حافظیت قرآن است، همان گونه که یک خانه مستحکم که دارای ستونهای استوار است اهل خودرا از گزند حوادث، گرما، سرما، حیوانات درنده و دشمنان و سارقان حفظ میکند، قرآن مجید نیز پیروان خودرا در میان تعلیمات خود گرفته و از انحراف و گمراهی و وسوسه خناسان و دستبرد شیاطین محفوظ میدارد.
و در سوّمین جمله به این حقیقت اشاره میفرماید که هر کس در سایه قرآن قرار گیرد و به یاری قرآن برخیزد، قدرتی شکست ناپذیر میشود، چرا که قدرت هدایت قرآن از قدرت خداوند سرچشمه گرفته و قدرت خداوند شکست ناپذیر است، آنان که مشمول یاری قرآن شوند از هیچ دشمنی شکست نمیخورند.
و در بخش اول از خطبه 158 میفرماید:
«خدا او (پیامبر اسلام6) را در زمانی فرستاد که مردم از پیامبران پیشین فاصله گرفته بودند (و تعلیمات آنها به فراموشی سپرده شده بود) ملتهای جهان به خواب عمیقی فرو رفته بودند و تار و پود نظام زندگی انسانها و حقایق مبرم از هم گسسته بود.
او در این هنگام برای مردم کتابی آورد که کتب آسمانی پیشین را تصدیق میکرد و نوری که باید به آن اقتدا شود، (در پرتو آن پیش روند) این کتاب همان قرآن است. آن را به سخن آرید (تا همه چیز را بازگو کند)؛ هر چند هرگز برای شما (نسبت به تمام این امور) سخن نمیگوید؛ ولی من از جانب او به شما خبر میدهم (و اسرار متکومش را فاش میسازم). آگاه باشید! در آن علم آینده و اخبار پیشین و داروی بیماریهای شما و نظم و سامان بخش روابط میان شماست.»
[1] . نهج البلاغهٔ ، خطبه 133.