هدایت به معنای ارشاد و راهنمایی است. و به دو نوع هدایت عامه و هدایت خاصه تقسیم میشود، و هدایت خاصه خود بر دو قسم است: هدایت تکوینی و هدایت تشریعی.
منشأ هدایت خداوند است. او برای هدایت انسانها، هدایتگرانی را از جمله؛ پیامبران، کتب آسمانی و ائمه: قرار داده است.
موانع هدایت شامل شیطان، دنیا، هوای نفس میباشد. مسیر هدایت هدایتگران به سوی خداوند و صراط مستقیم میباشد. مؤمنان از هدایت خداوند بهرهمند میشوند، و کافران از این نعمت محروم میباشند. دنبالهروی از هدایت، دوری از خوف، حزن و برخورداری از آمرزش و رحمت را در پی دارد. برخورداری از هدایت و یا محرومیت از آن نتیجه اعمال و کردار خود انسان و بیان کننده اختیار آدمی در این زمینه میباشد.
هدایت به معنای ارشاد، و راهنمایی بر دو گونه است: نشان دادن راهِ دستیابی به مقصد که به آن «ارائهٔ الطریق» میگویند و رساندن راهیان به هدف که آن را «ایصال به مطلوب» مینامند. هدایت در اصطلاح نیز، برخورداری موجود از کمالی است که با نظم خاص و صحیحی به آن برسد؛ به دیگر سخن، برقراری ارتباط خاص میان موجود و آیندة کمالی آن را «هدایت» میگویند.[1]
علامه طباطبایی؛ نیز هدایت را به معنای دلالت و نشان دادن هدف، به وسیله نشان دادن راه معنا کردهاند و فرمودهاند که: این خود یک نحو رساندن به هدف است.[2]
[1] . جوادي آملي، عبدالله، هدايت در قرآن، محقق علي عباسيان، قم، اسراء، ص21.
[2] . طباطبايي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن الكريم، قم، جامعهي مدرسين حوزه علميه قم، چاپ پنجم، 1417ق، ج1، ص34.