چون به طهارت در جایگاه خود، که ظرف دورتر توست، و در جامه، که پوشش نزدیکتر توست، و تن، که پوست نزدیک توست، در آمدی، از طهارت مغز و ذات خود، و آن دل توست، غافل مباش و به توبه و پشیمانی بر قصوری که کردهای در تطهیر آن بکوش و عزم ترک را مصمم باش، و باطن خویش را که نظر گاه پروردگار توست پاک ساز.
و چون زشتیهای تن خود را از دیدگان خلق به جامه پوشاندی، پس رسوائیهای پنهان خود را که جز پروردگارت بر آنها مطلع نیست به خاطر آر، و پوشاندن آنها را از نفس خود بخواه، و یقین بدان که هیچ چیز از خداوند پوشیده و پنهان نیست، و وسیله پوشاندن و کفاره آن ترس و پشیمانی و شرم است، و فایده احضار آن در دل این است که لشکرهای ترس و پشیمانی و شرم از کمینگاههای آن برانگیخته شود و نفس تو بدان رام و مطیع گردد و دل تو از خجالت فروتنی نماید، و در پیشگاه خدای تعالی بایستی، ایستادن بنده گناهکار بدکردار گریخته، که پشیمان شده به مولای خود باز گشته در حالی که از ترس و شرم سر بر نیارد.
امام صادق7 فرمود: «آراستهترین لباس برای مؤمن لباس تقواست، و نرمترین جامه جامه ایمان است»، خدای تعالی میفرماید:
﴿وَ لِباسُ التَّقْوی ذلِكَ خَيْرٌ﴾.[1]
«و جامه پرهیزکاری، این بهتر است».
و اما لباس ظاهر، نعمتی است از جانب خدای تعالی که آدمیزادگان عورتهای خویش بدان بپوشند، و این لباس کرامتی است که خداوند بدان وسیله فرزندان آدم را مخصوص گردانیده، و آن لباس مؤمنان را آلتی است برای ادای واجباتی که بر آنان مقرر فرموده.
و بهترین لباس آن است که تو را از خدای عز و جل مشغول نگرداند، بلکه به ذکر و شکر و طاعت او نزدیک سازد، و تو را به خود بینی و ریا و خود آرائی و فخر فروشی و تکبر و بزرگ منشی نکشاند، که اینها از آفات دین و موجب سنگدلی است.
پس هرگاه جامه خویش را میپوشی، پوشش رحمت خدا را درباره گناهانت به یاد آر، و باطن خود را به صدق و راستی بپوشان چنانکه ظاهر خود را به لباس پوشانی، و باطن تو باید در پرده راستین هیبت و ظاهر تو در پوشش طاعت باشد. و با دیده عبرت به فضل خدای عز و جل بنگر که چگونه برای پوشاندن عورت ظاهر اسبابی که لباس باشد آفرید، و درهای توبه و انابه را برای پوشاندن عورت باطن که گناه و اخلاق بد باشد گشود.
و هیچ کس را [به سبب اطلاعی که از کارهای بد او داری] رسوا مکن که خدا بزرگتر از آن را بر تو پوشانده. و مشغول اصلاح و بر طرف کردن عیب خود باش و از حال و کار دیگران که ربطی به تو ندارد دست بردار. و از پرداختن به کار دیگری که سبب تباهی و نابودی عمر توست بر حذر باش. و چنین نباشد که با سرمایه تو دیگری سود برد (یعنی دیگری به عمل تو از عذاب نجات یابد، مثلاً با غیبتی که تو از دیگری بکنی) و خود هلاک و معذب گردی، که فراموشی گناهان از بزرگترین عقوبتهای الهی در دنیا و بالاترین اسباب عذاب در آخرت است.
و مادام که بنده به طاعت خدای تعالی مشغول و در پی شناختن عیوب نفس خویش است، و آنچه را که مایه عیب و زشتی در دین خدای عز و جل است ترک میکند از آفات بر کنار است، و در دریای رحمت الهی فرو رفته و به جواهر فایدههای حکمت و بیان دست مییابد. و مادام که از گناهان خود غافل و از عیوب نفس خویش جاهل باشد و به نیرو و قدرت خود تکیه کند هرگز رستگار نخواهد شد.)[2]
[1] . سوره اعراف، آیه 26.
[2] . این حدیث را با «مصباح الشریعهٔ» باب 7 تصحیح کردیم (مرحوم نراقی).