دو بحث گذشته که «تفاوت‌های دو جهان» و «ارتباط دو جهان» را مطرح کردیم، مقدمه‌ای بود برای بحث حاضر که می‌‌خواهیم انواع مجازات‌ها را بررسی نماییم. در این بحث می‌‌خواهیم ثابت کنیم که نوع مجازات در آخرت با نوع مجازات در دنیا متفاوت است، و پاسخ این اشکال که بین جرم و مجازات، تناسب وجود ندارد بستگی به فهم این تفاوت دارد.

مجازات بر سه گونه است:

1 . مجازات قراردادی (تنبیه و عبرت).

2 . مجازاتی که با گناه، رابطه تکوینی و طبیعی دارد. (مکافات دنیوی).

3 . مجازاتی که تجسّم خود جرم است و چیزی جدا از آن نیست. (عذاب اخروی).