امام7 در شرح این بخش از خطبه ـ همان گونه که قبلا اشاره کردیم ـ طریق نجات از حوادث خطرناکی را که در بخش قبل به آن اشاره فرمود، به وضوح نشان می‌‌دهد که هر گاه این دستورات به کار گرفته شود نجات از امواج خطرناک دنیای پر زرق و برق و فریبنده حتمی است.
می‌‌فرماید: «ای بندگان خدا! هم اکنون (به هوش باشید و) اعمال صالح انجام دهید، در حالی که زبانها آزاد، بدن‌ها سالم، اعضا و جوارح نرم و آماده، میدان عمل عمل وسیع و فرصت باقی است. پیش از آن که این فرصت را از دست برود و مرگ فرا رسد (از آن بهره گیرید)؛ نزول مرگ را حق بشمرید و در انتظار آن (در آینده دور دست) نباشید».[1]
امام7 در این عبارات پر معنا به همگان مخصوصاً جوانان و پیران، هشدار می‌‌دهد پیش از آن که دوران پیری و فرسودگی فرا رسد زبانها کند شود، بدن‌ها بیمار، اعضا خشک و میدان تنگ و مجال کوتاه، آری پیش از این که این امور رخ دهد، در فرصت خوبی که در اختیار دارید عمل کنید عمل که بهترین ذخیره و وسیله نجات، اعمال صالحه است.
همچنین تأکید می‌‌کند که در هر سن و سالی که هستید، مرگ را دور دست نبینید. حتی در جوانی و شادابی و سلامت مانند غافلانی نباشید که وقتی به آن‌ها گفته می‌شود گناه بس است به درگاه خدا روی آورید، می‌‌گویند: هنوز فرصت باقی است. زمان توبه و عمل صالح بعداً فرا می‌‌رسد چه کسی می‌داند فردا چه خواهد شد و چه کسی تضمین می‌‌کند که تا یک ساعت دیگر چه پیش می‌‌آید. و کدامین نفر از ما زنده است و کدامین زنده نیست. شبیه همین معنا در آغاز خطبه 237 نیز آمده است که می‌‌فرماید: «اکنون که در متن زندگی و حیات هستید و پرونده‌‌ها باز و بساط توبه گسترده است عمل کنید.»[2]
چه زیباست جمله‌ای که رسول اکرم6 در این باره فرموده است:
«دنیا کشتگاه آخرت است.» [3]
در این حدیث، مجموع دوره وجود انسان به دوره سال تشبیه شده و هر یک از دنیا و آخرت به یکی از دو فصل سال تشبیه شده است، دنیا فصل کشت کردن، و آخرت فصل محصول برداشتن است.
[1] . عِبَادَ اللَّـهِٰٰ، الْآنَ فَاعْمَلوُا، وَ الْأَلْسُنُ مُطْلَقَةٌٰٰ، وَ الْأَبْدَانُ صَحِيحَةٌٰٰ، وَ الْأَعْضَاءُ لَدْنَةٌٰٰ، وَ الْمُنْقَلَبُ فَسِيحٌٰٰ، وَ الْمَجَالُ عَرِيضٌٰ، قَبْلَ إِرْهَاقِ الْفَوْتِٰ، وَ حُلُولِ الْمَوْتِٰ. فَحَقِّقُوا عَلَيْكُمْ نُزُولَهُٰ، وَ لَا تَنْتَظِرُوا قُدُومَهٰ.
[2] . «فَاعْمَلُوا وَ أَنْتُمْ فِي نَفَسِ الْبَقَاءِ وَ الصُّحُفُ مَنْشُورَةٌ وَ التَّوْبَةُ مَبْسُوطَةٌٰ».
[3] . «الدُّنْيَا مَزْرَعَةُ الْآخِرَةٰ». کنوز الحقایق، مناوی، باب دال.
