آيا بر جهان آخرت همين قوانين طبيعی و اصول و نواميسی که بر جهان دنيا حکومت می‌کند، حکم فرماست ؟ آيا بين زندگی اين جهان و آن جهان، تفاوت‏ يا تفاوت‌هايی وجود ندارد ؟ آيا نشئه آخرت عين نشئه دنياست، تنها فرقی‏ که دارد اين است که زمان آن بعد از اين نشئه است ؟ مسلما بين دو جهان، تفاوت‌هايی است، اگر مشابهت‌هايی وجود دارد وجود تفاوت هم حتمی است .

دو نشئه و دو عالم است و دو نوع زندگی است، با قوانينی متفاوت عجله نکنيد، نمی‏خواهم بگويم عدل الهی جزء قوانين دنياست و جزء قوانين‏ آخرت نيست، پس در آنجا ظلم روا است، خير، مطلب ديگری می‏خواهم‏ بگويم، اندکی حوصله داشته باشيد.

برای نشان دادن تفاوت‌هايی که بين اين دو نوع زندگی وجود دارد مثالی در دست نيست زيرا هر مثالی که بياوريم از دنيا خواهد بود و تابع قوانين‏ دنياست، ولی از برای تقريب می‌توان ـ با کمی مسامحه ـ دنيا و آخرت را به عالم رحم و دنيا تشبيه نمود. قبلا هم برای منظوری ديگر از اين مثال‏ استفاده کرده‏ايم.

طفل در رحم، نوعی زندگی دارد و پس از تولد، از نوعی ديگر از زندگی‏ برخوردار می‌گردد. يک جنبه مشترک اين دو زندگی اين است که در هر دو، تغذيه هست اما نحوه تغذيه جنين با تغذيه کودک پس از تولد فرق دارد.

جهان آخرت نيز نسبت به دنيا چنين است. وضع زندگی در آخرت با وضع‏ آن در دنيا متفاوت است. در هر دوی آن‌ها حيات هست ولی نه يک جور. زندگی‏ در آنجا قوانين و نظاماتی دارد غير از آنچه که در اينجا هست. به عبارت‏ ديگر، دنيا و آخرت دو نوع جهان و دو نشئه‏اند. برای به دست آوردن‏ تفاوت‌های اين دو جهان، بايد به توصيف‌هايی که از ناحيه متون دينی در اين‏ باره رسيده است مراجعه کنيم.

اکنون، چند تفاوت را ذيلا بيان می‏کنيم: