از نکات درخور توجه در کاربرد واژه حمد در قرآن، ذکر شدن آن همراه با مشتقات «تسبیح» است. این ترکیبات به اشکال مختلفی در قرآن به ‌کار رفته است و در تمامی این موارد، «تسبیح» با حرف «باء» به «حمد» ربط پیدا کرده است. مانند «فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ».

اشاره قرآن به حمد گفتن فرشتگان[1] اظهار شرف و فضل ایمان و ترغیب مسلمانان به آن دانسته شده است.[2]

درباره این که چرا در آیه ۱۸ سوره روم،[3] حمد در آسمان‌ها و زمین و در اوقات عصر و ظهر از آن خداوند دانسته شده است، گفته شده که این زمان‌ها، اوقات ذکر احسانِ خداوند است، زیرا در این اوقات احسانی تمام می‌شود و نوبت به احسان دیگر می‌رسد، [4] اما برخی مفسران جمله «وَ لَهُ الْـحَمْدُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» را جمله معترضه و به معنای مطلقِ تسبیح و تحمید گرفته‌اند.[5] و [6]

[1] . غافر /سوره۴۰، آیه ۷.

[2] . محمود بن عمر زمخشری، الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، ذیل مؤمن: ۷، (قاهره) ۱۳۸۵ / ۱۹۶۶.

[3] . سوره روم ۳۰، آیه ۱۸.

[4] . طبرسی، ذیل روم: ۱۸.

[5] . محمود بن عمر زمخشری، الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، (قاهره) ۱۳۸۵/۱۹۶۶.

[6] . طباطبائی، ذیل روم: ۱۸.