بی گمان حوزه اجتماعی سیاسی، لغزشگاه بزرگ همگان، به ویژه بزرگان و رهبران جامعه است. انسان در عمل اجتماعی نشان می‌دهد تا چه اندازه در مسیر خودسازی و مبارزه با هواهای نفسانی گام برداشته و در مسیر انسانیت و عبودیت ربوبی و خلافت الهی قرار گرفته است. بسیاری از مردم هنگامی که به امور دنیوی آزموده نشده‌اند همانند ابلیس مدعی دست یابی به کمالات مطلق هستند و حتی گاه، امر بر خود ایشان مشتبه می‌شود؛ اما در هنگام آزمونهای بزرگ و کوچک است که نفسانیت ابلیسی آنان بروز می‌کند و دانسته می‌شود که ایشان مدعیان گزاف‌گویی بیش نبودند که هنوز در دام آزمون‌ها نیافتاده‌اند، تا سیه روی شود هر که در او غش باشد.
شرایط و فضای حاکم بر جامعه از سویی و فشارها و چشم‌های فراوانی که کوچک‌ترین حرکات و سکنات بزرگان را زیرنظر دارد، از سوی دیگر به ایشان اجازه نمی‌دهد تا برخی از نابه هنجاری‌ها را مرتکب شوند، ولی هنگامی که در آزمونهای بزرگ قرار گیرند مصداق این مثل می‌شوند که: از کوزه همان برون تراود که در اوست. این جاست که ادعای ایمان و تقوایشان آشکار می‌شود و پرده‌ها به کنار می‌‌رود و حقیقت، در برابر مردم قرار می‌گیرد، تا دست کم بر خودشان ثابت شود که مدعیان دروغینی بیش نیستند.
این گونه است که خداوند می‌فرماید؛ «ما به صرف ادعای اسلام و ایمان ایشان را در جرگه مؤمنان قرار نمی‌‌دهیم بلکه به آزمونهای بسیار می‌‌آزماییم تا حجت بر خودشان و دیگران تمام شود و حقیقت و سرشت هر کسی آشکار گردد.»[1]
از این رو باید گفت که مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مرکز آزمونهای الهی، امور اجتماعی و سیاسی است.
در این حوزه است که مردم حقیقت خود را آشکار می‌کنند و تنها کسانی که در خودسازی و تزکیه نفس کوشیده‌اند می‌‌توانند با تقوای سیاسی و اجتماعی از آزمون‌ها سربلند بیرون آیند و مصداق «حافظاً لدینه، صائناً لنفسه، مخالفاً لهواه و مطیعا لامر مولاه» باشند که در این زمان حق رهبری مردم، به عنوان خلافت الهی به عهده آنان گذاشته می‌شود تا مردم را در نقش ربوبیت طولی و پروردگاری، پرورش دهند و آنان را به سوی کمال مطلق هدایت نمایند.
آزمونهای اجتماعی، لغزشگاه خطرناک برای همگان است؛ زیرا در تعامل با دیگری است که هر کسی خود واقعی و حقیقی خویشتن را نشان می‌دهد. در این موارد است که شخص بازتاب می‌دهد تا چه اندازه توانسته است در خودسازی و تزکیه نفس موفق باشد و از تقوای الهی برخوردارگردد. از میان آزمونهای اجتماعی که در تعامل با دیگران است، آزمونهای سیاسی به سبب ویژگی‌های خاص آن، نقش روشنگری و تعیین کننده ویژه‌ای نیز دارد.
[1] . سوره عنكبوت، آیه 1 (مضمون آیه).
