حضرت زهرا3 در ادامه میفرماید: «وَ النَّهْيَ عَنْ شُرْبِ الْخَمْرِ تَنْزِيهاً عَنِ الرِّجْسِ».
یعنی؛ «خدای متعال نهی از شرب خمر را برای پاکی از پلیدی قرار داد».
در این فراز صدیقه طاهره3 اشاره به این آیه میفرماید:
«ای کسانی که ایمان آوردهاید؛ حقیقت این است که میخواری و قمار و بتهائی که برای پرستش نصب میشود و قرعه با تیرها، پلیدی و از عمل شیطان است پس از آن پلیدی دوری کنید، باشد که رستگار شوید. فقط غرض شیطان از این کارها آنست که میان شما با میخواری و قمار کردن دشمنی و کینه دراندازد و شما را از یاد خدا و نماز بازدارد، آیا با این همه ابلاغ شما خودداری خواهیدکرد!؟...»[1]
نکتهای که باید توجه داشت این است که در آیهی شریفه، «رجس»، مرادف خمر، میسر و انصاب و ازلام ذکر شده ولی خبر را فقط برای خمر آورده و فرمود «فَاجْتَنِبُوهُ.. .» شاید برای آنست که شراب امالخبائث (مادر همه پلیدیها) است.
﴿يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ﴾[2]
یعنی: ای کسانی که ایمان آوردید! جز این نیست که خمر و قمار و بتهای کفار و مشرکین و ازلام، (که تعبیر به بخت آزمایی میکنند،) رجس و خبیث و حرام است، و از عمل شیطان است. پس اجتناب کنید از او، باشد که رستگار شوید.
«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا» خطاب به خصوص «مؤمنین» از جهت این است که غیر مؤمن ولو اجتناب از مذکورات بکند رستگار نخواهد شد.
«انما» برای این است که این مذکورات، جز پلیدی و خباثت و حرمت چیزی ندارند.
«الخمر» در اصل به معنی پوشاندن است و لذا مقنعه که زنها بر سر میکنند چون صورت و سر را میپوشاند خمار گفتند و «خمر» عقل را میپوشاند و بر آن سرپوش میگذارد.
و در حدیث از رسول اکرم6 است که فرمود: خمر از نه چیز گرفته میشود، از عسل که آن را تبیع گویند و از انگور و از کشمش و از خرما و از گندم و از جو و از ارزن و سلت که جو پوست کنده است[3] و فعلا به آن آبجو میگویند.
مخفی نماند که حرمت خمر از ضروریات دین اسلام و نص قرآن، بلکه مستفاد از اخبار است و خمر، در تمام شرایع حرام بوده و کلید درب تمام معاصی است و «شَارِبُ الْخَمْرِ كَعَابِدِ الصَّنَمِ»[4] و از شراب بهشت ممنوع است. و مضرات روحی و جسمی آن مشهور و کتابهایی در این باب نوشته شده و حدّ کسی که شراب بخورد، هشتاد تازیانه است.
«فَاجْتَنِبُوهُ» خطاب به مؤمنین است که باید از این چهار کاملاً دوری کنید حرام است. «لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» پس کسی که مرتکب این اعمال شنیعه [= زشت] بشود رستگاری ندارد، مگر به توبه و ادای حقوق. و فروشنده خمر، ثمن آن را باید رد کند به مشتری، برنده قمار به بازنده، بایع آلات قمار و بتها به خریدار، برنده بخت آزمایی به صاحبان بلیت و اگر آنها را نمیشناسند یا دسترسی ندارند از جانب آنها صدقه دهند و احتیاطا به اذن مجتهد باشد؛ امید است رستگار شوند.
[1] . سوره مائده، آیه 90 و 91.
[2] . سوره مائده، آیه 90.
[3] . مجمع البیان، ج 3، ص 370 و نور الثقلین: ج 2، ص 285، ح 345.
[4] . شراب خوار همچون بت پرست است. من لا یحضره الفقیه: ج 4، ص 354 و بحار الأنوار، ج 74، ص 47 با اندکی اختلاف.