در آیاتی از قرآن کریم به موضوع کم فروشی اشاره شده و برای درس عبرت جهانیان خداوند متعال عاقبت قومی را که چنین اعمال ناشایستی مرتکب می‌شدند و هیچ پندی نمی‌‌گرفتند به وضوح بیان فرموده است.
در قرآن مجید که کتاب آسمانی و کلام الهی است به طور صریح و مکرر به کم فروشی اشاره شده و به شدت تقبیح گردیده است و بالاتر از آن، قرآن کریم کم‌فروشی را موجب ویران شدن شهر مدین و نابود شدن قوم آن معرفی کرده است، در شش سوره از ۱۱۴ سوره قرآن کم فروشی مورد مذمت قرار گرفته است؛ مطففین، اسراء، رحمان، انعام، اعراف و هود:
در سوره مطففین، که این سوره مبارکه که به نام کم فروشان معرفی شده است می‌‌فرماید:
«وای به حال کم فروشان آنان که وقتی چیزی را با پیمانه یا وزن از مردم تحویل می‌گیرند کاملاً حق خود را دریافت می‌کنند ولی وقتی چیزی را تحویل مردم می‌دهند در پیمانه و وزن کمتر می‌دهند. آیا آنها عقیده ندارند که بعد از مرگ زنده خواهند شد و به روز بزرگ رستاخیز ایمان ندارند. روزی که تمام مردم در پیشگاه خداوند برای تعیین سرنوشت خود می‌ایستند، دنباله این سوره شریفه درباره کسانی است که ایمان ندارند و عذابی است که در انتظار آنها است.»[1]
و مطفف به کسی اطلاق میشود که از چیزی بکاهد و آن را از حد واقعی آن کم کند و آن را اندک کند، حال آن چیز ممکن است جنسی باشد که به دیگری می‌فروشد و یا کاری باشد که برای فردی انجام می‌دهد و یا حتی ممکن است بهای چیزی باشد که می‌پردازد و یا مزد کاری باشد که می‌پردازد. در واقع امکان تطفیف کردن و کاستن فقط در داد و ستد نیست، بلکه در هر معامله‌ای ممکن است. پس از آنجا که قرآن کریم از جانب یگانه خالق هستی می‌باشد آن عالم یگانه با بیان یک کلمه (مطففین) در کمال فصاحت مطلب را طوری بیان فرموده که هر کم کاری و کم فروشی ای را شامل میشود.
سوره اسراء می‌‌فرماید: «جنس را با پیمانه کامل و وزن درست تحویل بدهید. که این کار خوب می‌باشد و عاقبت بهتری برای شما دربردارد.»[2]
در سوره رحمان می‌‌فرماید:
«آسمان را خداوند برافراشت و میزان عدل را برقرار کرد. تا در آنچه وزن می‌کنند تجاوز و تعدی روا ندارید و هر گاه چیزی را وزن می‌کنید عدالت و صحت ترازو را رعایت کنید و آنچه را وزن می‌کنید کم ندهید.»[3]
سوره انعام می‌‌فرماید: «پیمانه را تمام و وزن را درست و عادلانه تحویل بدهید»[4]
در آیات فوق گناه کم فروشی در کنار گناهانی چون شرک و زنا و ... مطرح گردیده از اینجا معلوم میشود کم فروشی از گناهان بسیار بزرگ بوده و جرم آن سنگین است و حق الناس است.
در سوره شریفه اعراف خداوند خطاب به قوم شعیب و اهالی شهر مدین می‌‌فرماید: «پیمانه و وزن را تمام و کمال تحویل بدهید و در مال مردم نقصان روا مدارید و در پهنه زمین پس از آنکه صلاح و اصلاح برقرار شد فساد را منتشر نکنید و این امر برای شما بهتر است اگر ایمان داشته باشید.»[5]
در سوره مبارکه هود نیز خداوند داستان قوم مدین و رفتار ناهنجار آنان را با شعیب پیغمبر و سرنوشت وحشتناک آنها را بازگو می‌کند و در خصوص کم فروشی می‌‌فرماید:
«و همچنین برای مردم مدین برادرشان شعیب را فرستادیم. شعیب به آنان گفت: ای قوم خدای یگانه را پرستش کنید که پروردگار دیگری جز او ندارید و در پیمانه ترازو کم فروشی نکنید، من شما را در حال و روز خوبی می‌بینم ولی برای شما بیم دارم از فرا رسیدن روزی که عذاب آن شما را هر طرف دربرگیرد ای قوم پیمانه و ترازو را از روی عدالت به تمام و کمال ادا کنید و حق مردم را ضایع نکنید و در روی زمین فساد را پراکنده نسازید. آنچه که بدون کم فروشی و با اطاعت از دستورات الهی برای شما باقی می‌ماند متضمن خیر و برکت بیشتر می‌باشد اگر ایمان به داشته باشید، و من مأمور مراقبت شما نیستم بلکه خدا ناظر و مراقب شما است و من اخطار کننده‌ام و بس. قوم مدین گفتند: ای شعب آیا نماز تو به تو امر می‌کند که ما آنچه را که پدرانمان می‌پرستیدند کنار بگذاریم و در اموال خود به دلخواه خود تصرف نکنیم ( و از روی تمسخر و استهزاء) به شعیب گفتند واقعاً که تو مردی بردبار و عاقل و رشید هستی. شعیب گفت: ای قوم آیا چنین می‌پندارید که اگر من آگاه به خواست خدا هستم و در راه راست قدم بر می‌دارم و خداوند به من روزی حلال داده است، پس به خاطر شما باید روزی حلال خود را با کم فروشی و دست درازی به مال دیگران تبدیل به حرام کنم، و من نمی‌‌خواهم شما را از چیزی منع کنم سپس خود دست به انجام آن بزنم، من هدفی ندارم جز اصلاح کار و وضع شما به اندازه‌ای که برای من مقدور می‌باشد و توفیق من فقط از ناحیه خداوند است که بر او توکل کرده‌ام و بازگشت من به سوی او است. ای قوم مدین! مبادا که مخالفت شما با اصلاح طلبی من موجب شود که مانند قوم نوح یا قوم صالح گرفتار عذاب الهی شوید و همچنین قوم لوط که گرفتار عذاب خدا شدند از شما زیاد دور نبودند. از خدای خودتان طلب مغفرت بکنید و از کارهای ناپسند و زشت خودتان که کم فروشی است به درگاه خدا توبه کنید که خدای من بخشنده و مهربان است.»[6]
[1]. سوره مطففین، آیات 1 تا 6 .
[2]. سوره اسراء، آیه 35 .
[3]. سوره رحمان، آیات 7 تا 9 .
[4]. سوره انعام، آیه 152 .
[5]. سوره اعراف، آیه 85 .
[6]. سوره هود، آیات 84 تا 90 .
