شرک در ربوبیت انواعی دارد که یکی از آنها شرک تشریعی است. قرآن درباره یهود و نصاری میفرماید: ﴿اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَ رُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّـهِ﴾؛[1] «اینان [گرفتار مرتبهای از شرک بودند و شرکشان این بود که] عالمان و راهبانشان را رب خودشان قرار داده بودند.»
از امام صادق7 سوال میکنند: اینها چگونه بر علمایشان سجده میکردند؟ حضرت فرمودند: «به خدا قسم آنها مردم را به عبادت خودشان دعوت نکردند؛ اما مردم در مقابل بدعتهای آنها تسلیم بودند.»[2] این شرک در ربوبیت تشریعی است. کسی که در کنار قانون خدا قانونی وضع کند مشرک است مگر کسی که به اذن الله قانون وضع کند.
در روایات آمده است؛ که خداوند بسیاری از احکام را به پیغمبر اکرم6 تفویض کرده بود و ایشان خود، آن قوانین را وضع کرد. چنین مواردی شرک نیست، چرا که با تفویض و اذن الهی صورت میگیرد. همچنین اگر به ولی فقیه اجازه دادهاند که برای شرایط خاص، قانون موقتی وضع کند شرک نیست؛ چون ولی فقیه از طرف امام معصوم اجازه داده شده است و امام معصوم مأذون از طرف خداست؛ پس کار ولی فقیه به اذن الله است. بنابراین اگر همه مردم به کسی برای ریاست جمهوری رای دهند تا وقتی که ولی فقیه او را نصب نکند مشروعیت ندارد. لذا امام1 فرمود: «اگر همه مردم به رئیس جمهوری رای بدهند اما ولی فقیه او را نصب نکند طاغوت است و اطاعتش حرام.»
حاکمیت و ربوبیت از آن خداست؛ اگر به کسی اجازه بدهد مشروعیت پیدا میکند و الا طاغوت است؛ ﴿قُلْ آللَّـهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللَّـهِ تَفْتَرُونَ﴾؛[3] «بگو: آیا خداوند به شما اجازه داده، یا بر خدا افترا میبندید [و از پیش خود، حلال و حرام میکنید]؟!»
پس توحید در عبادت تنها راه رسیدن به آن مرتبهای است که خداوند برای انسان در نظر گرفته است؛ از این رو باید از شرک حذر کرد. لذا حضرت زهرا3 میفرمایند: «وَ حَرَّمَ اللَّـهُ الشِّرْكَ إِخْلَاصاً لَهُ بِالرُّبُوبِيَّةِ».
[1] . سوره توبه، آیه 13.
[2] . بحار الانوار، ج 2، ص 89.
[3] . سوره یونس، آیه 95.