كلمه‌ی «امام» یعنی پیشوا، كلمه‌ی «پیشوا» در فارسی، درست ترجمه‌ی تحت اللّفظی كلمه‌ی «امام» است در عربی. خود كلمه‌ی «امام» یا «پیشوا» مفهوم مقدسی ندارد. پیشوا یعنی كسی كه پیشرو است، عدّه‌ای تابع و پیرو او هستند اعم از آنكه آن پیشوا عادل و راه یافته و درست رو باشد یا باطل و گمراه باشد. قرآن هم كلمه‌ی امام را در هر دو مورد اطلاق كرده است. در یك جا می‌فرماید: ﴿وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا﴾[1] یعنی: ما آنها را پیشوایان هادی به امر خودمان قرار دادیم. در جای دیگر می‌گوید: ﴿أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ﴾[2] یعنی: پیشوایانی كه مردم را به سوی آتش می‌خوانند. یا مثلا درباره‌ی فرعون كلمه‌ای نظیر كلمه‌ی امام را اطلاق كرده است: كه روز قیامت هم پیشاپیش قومش حركت می‌كند.[3]

پیشوایی در چند مورد است؛ كه در بعضی از موارد، اهل تسنن هم قائل به پیشوایی و امامت هستند. ولی در كیفیّت و شخصش با ما اختلاف دارند. اما در بعضی از مفاهیم امامت، اصلا آنها منكر چنین امامتی هستند نه اینكه قائل به آن هستند و در فردش با ما اختلاف دارند.

امامتی كه مورد قبول آنها هم هست ولی در كیفیّت و شكل و فردش با ما اختلاف دارند، امامت به معنی زعامت اجتماع است، كه به همین تعبیر و نظیر همین تعبیر از قدیم در كتب متكلّمین آمده است. خواجه نصیر الدین طوسی در تجرید امامت را این طور تعریف می‌كند: «ریاسهٔ عامّهٔ» یعنی ریاست عمومی.

[1] . سوره انبیاء، آیه 73.

[2] . سوره قصص، آیه 41.

[3] . سوره هود، آیه 98.