شأن نزول این آیه شریفه آن دربارهی یهود است و در عین حال یک سلسله قوانین کلی و عمومی را برای همهی ملل دنیا در بردارد، عوامل زنده ماندن، بقاء و سرافرازی ملتها و رمز شکست آنان را یادآور میشود.
2ـ﴿وَ اعْبُدُوا اللَّـهَ وَ لا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً!﴾[1]
یعنی «و خدا را بپرستید و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید! و به پدر و مادر نیکی کنید...»
در آیه فوق چندین مورد از حقوق اسلامی؛ اعم از حق الهی و بندگان او و آداب معاشرت با مردم اشاره شده است. و این که ترک حقوق پدر و مادر، هم دوش شرک به خدا است.
3ـ﴿قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلاَّ تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَ بِالْوالِدَيْنِ
إِحْساناً﴾[2]
ترجمه: «بگو بیائید آنچه را پروردگارتان بر شما حرام کرده است برای تان بخوانم اینکه چیزی را شریک خدا قرار ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید.. .»
در این آیه به بخشی از محرمات الهی اشاره شده و جالب توجه این است که شرک به خدا و احترام به والدین را در ردیف اول قرار داده و احترام به والدین را بعد از شرک بیان میکند.
4ـ﴿وَ قَضى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِيَّاهُ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ كِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً كَريماً»[3]
یعنی «پروردگارت فرمان داده است که جز او را نپرستید! و به پدر و مادر نیکی کنید هر گاه یکی از آن دو یا هر دوی آنها نزد تو به سن پیری برسد کمترین اهانت به آنها روا مدار و بر آنها فریاد مزن و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو».
5ـ﴿وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما كَما رَبَّياني صَغيراً﴾[4]
یعنی و بالهای تواضع خویش را از محبت و لطف، در برابر آنها فرود آر و بگو: پروردگارا همانگونه که آنها مرا در کوچکی تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده.
[1] . سوره نساء، آیه 36، تفسیر نمونه، ج 3، ص 479.
[2] . سوره انعام، آیه 151، تفسیر نمونه، ج 6، ص 43 ـ 48.
[3] . سوره اسراء، آیه 23.
[4] . سوره اسراء، آیه 24.