borhani برهانی آفرینش خلق درباره  خداشناسی
منشور بین المللی اسلام «جلد چهارم»
1. منظور از اهل بیت در حدیث شریف ثقلین چه کسانی است؟

در پاسخ این سؤال باید بگوییم که فهمیدن این نکته چندان مشکل نیست و هر کس در محتوای حدیث شریف «ثقلین» اندکی تأمل و تفکر نماید، منظور از اهل‌بیت در آن را به خوبی به دست خواهد آورد.

بدون شک منظور از اهل بیت در این حدیث شریف که به عنوان ثقل اصغر (امانت سنگین کوچک‌تر) معرفی شده است، باید کسانی باشند که لیاقت و شرایط رهبری همه جانبه امت اسلامی را داشته و در عین حال از هر گونه لغزش و گناه و انحراف دور باشند. ثقل اکبر (امانت سنگین بزرگ‌تر) یعنی قرآن کریم نیز دارای چنین ویژگی است و همین ضامن رستگاری و سعادت امت اسلامی است. اما افراد غیر معصوم توان و لیاقت ایفای چنین نقش الهی و بزرگی را ندارند.

بدون شک منظور از اهل بیت در حدیث شریف «ثقلین» کسانی هستند که خداوند متعال در آیه 33 از سوره احزاب، از تطهیر آنها از هر گونه پلیدی و گناه خبر داده است. بی تردید منظور از آنها کسانی است که خداوند متعال در آیه 59 از سوره نساء به صاحبان امر واقعی بودن آنها اشاره نموده و بر اطاعت مطلق مسلمانان از آنها تأکید ورزیده است.

اهل بیت، کسانی هستند که خداوند متعال در آیه 43 از سوره نحل، آنها را اهل ذکر واقعی امت اسلامی معرفی نموده و به امت اسلامی دستور مراجعه به آنها را داده است. همچنین خداوند متعال در آیه 119 از سوره توبه، آنها را راستگویان و صادقان حقیقی معرفی کرده و به همراهی مطلق امت اسلامی با آنها دستور داده است. نیز خداوند متعال در آیه 23 از سوره شوریٰ، آنها را نزدیکان پیامبر اسلام6 معرفی کرده و اجر رسالت آن حضرت6 را دوستی و مودّت آن نزدیکان قرار داده است.

به علاوه، روایات موجود در منابع فریقین نیز بیان کننده این نکته است؛ که پیامبر اسلام6 بارها و در موارد متعدد، امام علی، فاطمه، حسن، حسین و امامانی از اولاد امام حسین: را اهل بیت خود معرفی نموده است. طبق برخی از روایات موجود، حدیث شریف «ثقلین» دارای ادامه‌ای است که پیامبر اکرم6 در آن منظور از اهل بیت: را به طور روشن بیان فرموده است.

شیخ صدوق (305 ـ 381 ق) در کتاب کمال الدین از امام صادق7 و آن حضرت نیز از پدران خود چنین نقل می‌کند:

پیامبر اکرم6 فرمود: همانا من در میان شما دو چیز سنگین می‌گذارم: کتاب خدا و عترتم، که اهل بیت من هستند. همانا آن دو هرگز از یکدیگر جدا نشوند تا روزی که در کنار حوض بر من وارد شوند. مثل این دو، و آن حضرت6 دو انگشت سبابه (و اشاره) خود را به هم چسبانید. در این هنگام جابربن عبدالله انصاری برخاست و گفت: ای پیامبر خدا؟ عترت شما کیست؟ پیامبر اکرم6 فرمود:
 (عترت من) علی، حسن، حسین و امامان از اولاد حسین: تا روز قیامت هستند.[1]

خداوند متعال در آیه تطهیر (احزاب: 33) می‌‌فرماید:

خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و شما را کاملاً پاک سازد.[2]

طبق روایات و احادیث موجود، پیامبر اکرم6 پس از نزول این آیه، امام علی، فاطمه، حسن و حسین: را زیر عبای خود قرار داد و چنین گفت:

پروردگارا! اینان اهل بیت من هستند. پس پلیدی و گناه را از آنان دور ساز و آنها را کاملاً پاک کن.[3]

اعتقاد امامیه و بسیاری از علمای اهل سنت نیز در این مورد بسیار روشن و واضح است. آنها معتقدند که منظور از اهل بیت در حدیث شریف ثقلین، امام علی، فاطمه، حسن، حسین و امامان معصوم از اولاد امام حسین: هستند.


[1] . کمال الدین و تمام النعمهٔ، ج 1، باب 22، ص 233 ـ 234.

[2] . ﴿ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّـهُ لِيُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَکُمْ تَطْهِيراً﴾

[3] . «اللهم هؤلاء اهل بیتی فأذهب عنهم الرجس وطهّرهم تطهیرا» الجامع الصحیح (سنن الترمذی)، کتاب المناقب اهل البیت:، ج 5، ص 663، ح 3787. همچنین روایات قریب به همین مضمون را در کتاب‌های: صحیح مسلم، کتاب فضائل الصحابهٔ، باب فضائل اهل بیت النبی6، ص 1049، ح 2424 (61)؛ ینابیع المودهٔ، باب 33، ج 1، ص 125 ـ 127)؛ خصائص امیر المؤمنین علی بن ابی طالب، ص 35، ح 11 و ص 53، ح 24 و ... ملاحظه فرمایید. 

فهرست مطالب

تمامی حقوق این وب سایت متعلق به حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید مجتبی برهانی می باشد.

طراحی و توسعه توسط: