در خطبه بالا آمده بود که امام7 فرمود: «من، در زمانی به فنون جنگ پرداختم که بیست سال از عمرم نمیگذشت». در اینجا این سؤال پیش میآید که علی7 به هنگام هجرت حداقل 23 ساله بود و میدانیم جنگهای اسلامی، بعد از هجرت واقع شد. این مسأله تاریخی، چگونه با سخن بالا سازگار است؟
در جواب میگوئیم که درست است که جنگها، به طور رسمی، بعد از هجرت آغاز شد، ولی سالهای آخر اقامت پیامبر6 در مکه نیز با طوفانها و درگیریهای شدیدی همراه بود که کمتر از جنگ محسوب نمیشد. و یک نمونه آن، محاصره خانه پیامبر6 به وسیله شمشیر زنان قریش، در لیلهٔ المبیت بود که علی7 با ایثار عجیبی، خود را در کانون خطر افکند و جان پیامبر 6 را نجات داد. حتّی در بعضی از تواریخ آمده که قبل از آن نیز دشمنان نقشه، کشتن پیامبر اکرم6 را کشیده بودند و ابوطالب از این موضوع سخت نگران بود.
مرحوم علامه مجلسی، در بحارالانوار، نقل میکند، که پیامبر اکرم 6 هنگامی که از خانهاش (در مکّه) خارج میشد، بچههای مشرکان، او را با سنگ هدف قرار میدادند تا آنجا که بدن او را مجروح میساختند و علی7 به عنوان دفاع از پیامبر 6 به آنها حمله میکرد و آنها فرار میکردند.[1]
این گونه حوادث و مانند آن، نشان میدهد که در دوران مکه، هر چند جنگ میان مسلمانان و مشرکان رسماً آغاز نشده بود، ولی حالتی شبیه به جنگ و درگیری، وجود داشت که میبایست با نیروی تدبیر بر آن غلبه یافت و آمادگی دفاعی را همواره حفظ کرد.
شاید جمله (نَهَضْتُ فیها وَ مابَلَغْتُ الْعِشرینَ) ـ که در خطبه بالا آمده است ـ نیز اشاره به مسأله آمادگی برای جنگ باشد، نه آغاز جنگ.
[1] . بحار الانوار، جلد 41، صفحه 62.