امام7 در جملههای بالا عامل اصلی انحراف از حق را در عصر خودش (و طبعاً در همه اعصار) «حب دنیا و دلباختگی در برابر زرق و برق آن» میشمرد و ریشه جنگهای خونین «جمل» و «صفّین» و «نهروان» را در این موضوع میداند و بر آیه شریفه قرآن تأکید میورزد که؛ «سرای آخرت، تنها از آن کسانی است که اراده برتری جویی و فساد در زمین را ندارند.»[1]
این چند جمله کوتاه، واقعیت بسیار مهمّی را بازگو میکند که بازتاب آن را در سراسر تاریخ بشر مشاهده میکنیم. همه جا برتریجویی، ریشه جنگها و نزاعهای خونین را تشکیل میدهد، هواپرستی و علاقه به فساد در زمین عامل اصلی نابسامانیهاست و به همین دلیل تا با این خوهای شیطانی، مبارزه فرهنگی نشود و ایمان و اعتقاد راسخ، سدّی در برابر آن ایجاد نکند، ما همیشه شاهد جنگهای خونین و بی عدالتیها و نابسامانیها در جامعه بشری خواهیم بود و حتّی کسانی را خواهیم دید که تمام ارزشهای انسانی و مفاهیم اخلاقی و عناوینی همچون آزادی، حقوق بشر و غیر آن را، دست مایه خود برای وصول به این اهداف قرار میدهند.
جالب این که امام7 از گروهی سخن میگوید که اعتقادشان با عملشان در تضادّ است، ظاهراً مسلمانند و آیات قرآن و از جمله آیه «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ.. .» را شنیدهاند و به آن ایمان دارند ولی انگیزههای نیرومند دنیاپرستی و طوفان هوا و هوس و دلبستگی فوق العاده به زرق و برق دنیا، اساس ایمان و عقیده آنها را تکان میدهد و چنان سیلاب عظیمی در درونشان ایجاد میکند که سدّ ضعیف ایمانشان را در هم میشکند و با خود میبرد و این سرنوشت تمام کسانی است که از ایمانی سست و هوا و هوسی نیرومند برخوردار باشند.
[1]. ﴿تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لاَ يُرِيدُونَ عُلُوّاً فِي الْأَرْضِ وَ لاَ فَسَاداً وَ الْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ﴾ (سوره قصص،
آیه 83) .