يكي از كنيه‌هاي وجود نازنين فاطمه اطهر3 «ام الفضايل» است. یعنی فاطمه زهرا3 ریشه، اصل و سرچشمه همة فضیلت‌هاست. در این بخش به برخی از فضائل آن حضرت اشاره مي‌شود:

حضرت زهرا3 هم به لحاظ نسب و خانواده و هم به جهت رفتار و منش شخصی و اوصاف فردی در اوج قله عظمت و بزرگی قرار دارد.

او در عظمت و بزرگی نسب خانوادگی شهره جهان است؛ زیرا پدری چون حضرت محمد6 - اولین فرد جهان هستی در کمال و فضائل - و مادری چون خدیجه کبری3 - یکی از زن‌های کامله جهان هستی و دومین مسلمان، و فداکارترین فرد در راه اسلام - و همسری چون امیرمؤمنان علی7 - که به منزله جان پیامبر6 و برترین انسان بعد از پیامبر6 می‏باشد - و فرزندانی چون حسنین8 و زینبین8 دارد.

اگر محصول تربیت زهرا7 فقط زینب3 بود، در افتخار و عظمت‏ حضرت زهرا3 کفایت می‏کرد. راستی کجا می‏توان خانواده‏ای یافت که مانند خانواده زهرا3 پدر معصوم، همسر معصوم، فرزندان ذکور معصوم و خود خانم نیز معصومه باشند و کجا می‏توان خانه‏ای یافت که چنین انسان‌های بزرگی در آن جمع شوند، جز خانه گلی فاطمه.

و او در اوج فضایل قرار دارد به حدی که شناخت او جز برای معدودی از انسان‌ها غیرممکن است.

امام صادق7 فرمود: «وَ هِيَ الصِّدِّيقَةُ الْكُبْرَى وَ عَلَى مَعْرِفَتِهَا دَارَتِ الْقُرُونُ الْأُولَى‏»؛ او صدیقه کبریٰ است که بر محور شناخت او قرن‌های گذشته دور زده است. »[1]

شاعر عرب به همین نکته اشاره کرده و می‏گوید:

وحبها من الصفات العالیهٔ                  علیه دارت القرون الخالیهٔ

«دوستی او از صفات ارزنده است، و قرن‌‌های گذشته بر محور او چرخیده است. »

چگونه می‏توان او را شناخت، در حالی که خدای متعال به پیامبر اکرم6 فرموده است: «یا احمد لولاک لما خلقت الافلاک ولولا علی لما خلقتک ولولا فاطمة لما خلقتکما؛[2] ای پیامبر! اگر تو نبودی هستی را نمی‏آفریدم، و اگر علی7 نبود تو را خلق نمی‏کردم، و اگر فاطمه نبود شما دو نفر را به وجود نمی‏آوردم. »

و پیامبر گرامی اسلام درباره او فرمود: «ولو کان الحُسن شخصا لکان فاطمة بل هی اعظم؛ ان فاطمة ابنتی خیر اهل الارض عنصرا وشرفا وکرما؛[3]

اگر [خوبی‌ها و] زیبائی‌ها به صورت انسانی درآید، او فاطمه3 خواهد بود، بلکه او برتر [از آن] است؛ براستی که دخترم فاطمه برترین انسان روی زمین از نظر عنصر و ذات، و از نظر شرافت وبزرگواری است. »

و چگونه می‏توان به فضائل و خوبی‌‌های او پی برد و حال آنکه قطب عالم امکان، مهدی صاحب الزمان4؛ آنکه همه خوبی‌ها در او جمع شده است، فاطمه3 را الگو و مقتدای خویش می‏داند، آنجا که می‏فرماید:[4] دختر رسول خدا6 زیباترین الگو برای من است، و به زودی نادان پستی عمل خویش را خواهد دید و کافران در می‏یابند که پایان کار به نفع چه کسی می‏باشد.»

فاطمه لیلهٔ القدر ناشناخته است. امام صادق7 فرمود: «انا انزلناه فی لیلة القدر» الیلة: فاطمة والقدر: الله، فمن عرف فاطمة حق معرفتها فقد ادرک لیلة القدر، و... سمیت «فاطمة‏» لان الخلق فطموا عن معرفتها؛[5] [اینکه خداوند می‏فرماید: ] ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم، [مراد از] شب، فاطمه و مراد از قدر، خداوند است. در نتیجه هر کسی فاطمه را آن‌چنان که باید بشناسد، به حقیقت‏ شب قدر را درک نموده است، و... و اینکه فاطمه، فاطمه نامیده شده است ‏برای این است که مخلوق از [کنه] معرفت او عاجز است. »

فضائل زهرا3 آن‌چنان که باید و شاید قابل درک نبوده و البته قابل انکار نیز نمی‏باشد.

پیامبر اسلام6 فرمود: «الویل، ثم الویل، الویل لمن شک فی فضل فاطمة؛ وای [و عذاب باد، ] سپس وای، وای بر کسی که در فضیلت زهرا3 شک روا دارد. »

[1]. محمد باقر مجلسی، بحارالأنوار، (بیروت، داراحیاء التراث العربی)، ج‏43، ص‏105 .

[2]. علامه مرندی، ملتقی البحرین، ص‏14؛ ر. ک: میرجهانی، الجنهٔ العاصمه، ص‏148؛ صالح بن عبدالوهاب العرندس، کشف اللآلی، به نقل از فاطمه زهرا3، بهجهٔ قلب المصطفی، رحمانی همدانی (تهران، نشر المرضیهٔ، دوم، 1372) ص‏9 .

[3]. حموینی، فرائد السمطین، ج‏2، ص‏68 .

[4]. بحارالأنوار، (پیشین)، ج‏53، صص ‏179 - 180 .

[5]. محمد باقر مجلسی، بحارالأنوار، (داراحیاء التراث العربی)، ج‏43، ص‏65 .