«معتمد» عباسى كه با شهادت امام عسكرى7 به خيال خام خويش، به مقصد و مراد خود رسيده بود، تصور مى‌‏كرد ديگر خطرى سر راه حكومت خودكامه وى وجود ندارد، ولى براى اطمينان خاطر خود دست به اعمال ديگرى زد كه نشانه جاه‏طلبى و عمق نگرانى او از ناحيه فرزند امام بود. او به عده‏اى مأموريت داد كه وارد منزل امام شوند و اثاثيه حضرت را كاملاً بازرسى كرده آنها را مهر و موم نمايند.

از طرف ديگر، چون شنيده بود كه از حضرت عسكرى7 فرزندى باقى مانده، در صدد يافتن او بر آمد و دستور داد عده‏اى از قابله‏ها، زنان و كنيزان آن حضرت را معاينه نمايند و اگر آثار حملى در آنان مشاهده شد، گزارش كنند.

نقل شده است كه يكى از قابله‏ها به كنيزى ظنين شد و از طرف خليفه دستور داده شد كه آن كنيز را در محليل تحت نظر قرار بدهند و «نحرير» (يكى از درباريان، و پيشكار مخصوص خليفه) همراه عده‏اى از زنان مراقب حال او باشند تا صدق و كذب گزارش معلوم گردد.[1] مدّت دو سال آن كنيز تحت نظر بود ولى سر انجام اثرى از حمل ظاهر نشد و كذب گزارش روشن گشت![2]

در اين هنگام معتمد براى آنكه وانمود كند كه از امام عسكرى7 فرزندى باقى نمانده، و شيعيان از وجود امام بعدى نوميد گردند، دستور داد ميراث آن حضرت ميان مادر و برادرش جعفر تقسيم شود[3]، ولى شيعيان همچنان عقيده داشتند كه از امام فرزندى باقى مانده است كه امامت را به عهده دارد[4]، زيرا تعدادى از آنان فرزند خردسال امام را قبلاً ديده بودند (چنانكه نمونه آن را قبلاً گفتيم).

در هر حال فشار و اختناق و انواع محدوديت‌ها در مورد خاندان امام براى يافتن امام دوازدهم همچنان ادامه داشت تا آنكه قيام «يعقوب بن ليث صفارى» در «خراسان»، و مرگ ناگهانى «عبد الله بن يحيى بن خاقان» و آشوب و فتنه «صاحب الزنج» در «بصره» پيش آمد و دربار عباسى تمام نيروى خود را براى مقابله با اين حركت‌ها بسيج كرد و ديگر مجال تعرّض و سختگيرى در مورد خاندان امام باقى نماند! [5] و[6]

[1]. كلينى، اصول كافى، تهران، مكتبهٔ الصدوق، 1381 هـ . ق، ج1، ص505 - مجلسى، بحارالأنوار، ط 2، تهران، المكتبهٔ الاسلاميهٔ، 1395 هـ . ق، ج50، ص329.

[2]. كلينى، اصول كافى، تهران، مكتبهٔ الصدوق، 1381 هـ . ق، ج1، ص505 - مجلسى، بحارالأنوار، ط 2، تهران، المكتبهٔ الاسلاميهٔ، 1395 هـ . ق، ج50، ص329 .

[3]. كلينى، اصول كافى، تهران، مكتبهٔ الصدوق، 1381 هـ . ق، ج1، ص505 - مجلسى، بحارالأنوار، ط 2، تهران، المكتبهٔ الاسلاميهٔ، 1395 هـ . ق، ج50، ص329 .

[4]. على بن عيسى الاربلى، كشف الغمهٔ، تبريز، مكتبهٔ بنى هاشمى‌، 1381 هـ . ق، ج3، ص199 - فتّال نيشابورى، روضهٔ الواعظين، ط 1 بيروت، مؤسسهٔ الأعلمى‌ للمطبوعات، 1406 هـ . ق، ص276 .

[5]. مجلسى، بحارالأنوار، ط 3، تهران، المكتبهٔ الاسلاميهٔ، 1395 هـ . ق، ج50 ص331 - محمد بن جرير بن رستم طبرى، ط 3، قم، منشورات الرضى، 1363 هـ . ش، ص224 - صدوق، كمال الدين، قم، مؤسسهٔ النشر الاسلامى‌ (التابعهٔ) لجماعهٔ المدرسين، 1405 هـ . ق، ص475 .

[6]. در تنظيم و نگارش اين بخش از كتاب، علاوه بر مآخذى كه در پاورقيها آمده، از منابع ياد شده در زير استفاده شده است كه لازم مى‌‏دانم در اينجا از نويسندگان آنها سپاسگزارى كنم: پيشواى يازدهم حضرت اما حسن عسكرى (نشريه مؤسسه در راه حق). دورنمايى از زندگانى پيشوايان اسلام تأليف استاد آيت الله جعفر سبحانى - خاندان وحى، تأليف حجهٔ الاسلام و المسلمين سيد على اكبر فزشى. سيره پيشوايان، مهدى پيشوايى، ص615 ـ 662.