یهودی عرض كرد: مرا خبر ده به چه چیز خدای تعالی امت او را بر سایر امتها برتری داده، علی7 فرمود: همانا به چند چیز امت او را به سایر امتها برتری داده كه من اندكی از آن برتری را برایت بیان میكنم.
1 ـ یکی از آن برتریها گفته خدای تعالی است كه فرمود: شما بهترین امتی بودید که به سود انسانها آفریده شدهاند؛ (چه اینکه) امر به معروف و نهی از منکر میکنید و به خدا ایمان دارید. و اگر اهل کتاب، (به چنین برنامه و آیین درخشانی،) ایمان آورند، برای آنها بهتر است! (ولی تنها) عده کمی از آنها با ایمانند، و بیشتر آنها فاسقند، (و خارج از اطاعت پروردگار)[1] شما بهترین امتها هستید كه برای مردم بیرون آمدید كه امر به نیكی و پرهیز از بدی میکنید.
و از آن فضیلتهاست كه روز قیامت خداوند تمام مردم را در یك جا گرد آورد.
2 ـ سپس خدا از پیامبران میپرسد رسالت را رسانیدید عرض كنند: آری. سپس از امتها پرسیده شود میگویند ما را مژده دهنده و بیم دهندهای نیامده. سپس خدای عز و جل كه خودش داناتر است به این مطلب به پیامبران میگوید: گواهان شما كیست؟ سپس همه میگویند: محمّد و امت او پس گواهی میدهند امت محمّد به رساندن رسالت پیامبران و گواهی ایشان را محمّد امضا میكند.
در این هنگام همه ایمان میآورند چنانچه خدای عز و جل فرموده همانگونه (که قبله شما، یک قبله میانه است) شما را نیز، امت میانهای قرار دادیم (در حد اعتدال، میان افراط و تفریط؛) تا بر مردم گواه باشید؛ و پیامبر هم بر شما گواه است. و ما، آن قبلهای را که قبلا بر آن بودی، تنها برای این قرار دادیم که افرادی که از پیامبر پیروی میکنند، از آنها که به جاهلیت بازمیگردند، مشخص شوند.
و مسلماً این حکم، جز بر کسانی که خداوند آنها را هدایت کرده، دشوار بود. (این را نیز بدانید که نمازهای شما در برابر قبله سابق، صحیح بوده است؛) و خدا هرگز ایمان [= نماز] شما را ضایع نمیگرداند؛ زیرا خداوند، نسبت به مردم، رحیم و مهربان است.[2] میگوید محمّد بر شما گواه میباشد كه رسالت را رساندید.
3 ـ و بعض دگر از آن فضائل این است كه پیامبر اولین کسی است كه حساب او و امتش كشیده میشود و زودتر از همه پیامبران و امتها وارد بهشت
میشوند.
4 ـ فضیلت دیگر اینكه خدای عز و جل پنج نماز را در پنج وقت بر آنان واجب كرده دو نماز در شب و سه نماز در روز بعد و این نمازهای پنجگانه را برابر پنجاه نماز قرار داده. و آنها را كفاره خطاهایشان قرار داده سپس خدای تعالی فرموده «همانا كردار نیك، عملهای بد را نابود میكند».[3]
5 ـ فضیلت و برتری دیگر اینكه اگر بندهای اراده كرد نیكی نماید ولی به سر حد عمل نرسد، یك حسنه برایش نوشته میشود. ولی اگر آن عمل را انجام داد خداوند آن را ده برابر مینویسد تا هفتاد برابر بلكه بیشتر.
6 ـ برتری دیگر اینكه خدای عزوجل هفتاد هزار نفر بدون حساب وارد بهشت میكند كه صورتهای شان مانند ماه شب چهارده است. دسته دیگر كسانی كه برابری میكند نورشان بر درخشندهترین ستارگان در آسمان. اینان امینان خدایند در میانشان اختلاف و دشمنی وجود ندارد.
7 ـ برتری دیگر این است كه قاتل عمدی امت پیغمبر آخر الزمان اگر اولیاء مقتول بخواهند از او بگذرند و اگر هم بخواهند دیه بگیرند ولی اهل تورات كه اهل دین شما هستند قاتل را در برابر قتل میكشند و حق درگذشتن و دیه گرفتن از او را ندارند. خدای تعالی میفرماید:
ای افرادی که ایمان آوردهاید! حکم قصاص در مورد کشتگان، بر شما نوشته شده است: آزاد در برابر آزاد، و برده در برابر برده، و زن در برابر زن، پس اگر کسی از سوی برادر (دینی) خود، چیزی به او بخشیده شود، (و حکم قصاص او، تبدیل به خونبها گردد،) باید از راه پسندیده پیروی کند. (و صاحب خون، حال پرداخت کننده دیه را در نظر بگیرد.) و او [= قاتل] نیز، به نیکی دیه را (به ولی مقتول) بپردازد؛ (و در آن، مسامحه نکند.) این، تخفیف و رحمتی است از ناحیه پروردگار شما! و کسی که بعد از آن، تجاوز کند، عذاب دردناکی خواهد داشت.[4]
8 ـ فضیلت دیگر این است كه خدای تعالی فاتحهٔ الكتاب را نصفش را برای خود و نصفش را برای بندهاش قرار داده خدای تعالی فرموده این سوره را بین خود و بندهام تقسیم كردم. هرگاه یكی از آنان بگوید: ﴿الْحَمْدُ لِلَّـهِ﴾ مسلم مرا ستایش كرده و هر گاه بگوید: ﴿رَبِّ الْعالَمِینَ﴾ مسلم مرا شناخته و هر گاه بگوید: ﴿الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ﴾ مسلم مرا ستایش كرده و هر گاه بگوید: ﴿مالِكِ یوْمِ الدِّینِ﴾ همانا درود بر من فرستاده و هر گاه بگوید: ﴿إِیاكَ نَعْبُدُ وَ إِیاكَ نَسْتَعِینُ﴾[5] همانا بندهام در عبادتش بعد از آن كه از من خواهش كرده راست گفته و باقیمانده این سوره از اهدنا الصراط المستقیم به بعد برای اوست.
9 ـ فضیلت دیگر این است كه خداوند تعالی جبرئیل را به سوی پیامبر فرستاده كه امتت را مژده بخش به زینت و زنان و كرامت و بلندی درجه.
10 ـ بعضی دیگر از فضائل این است كه صدقاتشان را بر آنان مباح قرار داده كه بخورند و در شكم فقیران قرار دهند ولی امتهای پیش از آنان صدقات را به جای دوری میبردند و میسوختند.
11 ـ فضیلت دیگر اینكه خداوند شفاعت را ویژه امت محمّد قرار داده سوای امتهای دیگر و خدای تبارك و تعالی میگذرد از گناهان بزرگشان به واسطه شفاعت پیامبرشان.
12 ـ فضیلت دیگر اینكه روز قیامت گفته میشود حامدان جلو آیند امت محمّد پیش از امتان دیگر جلو آیند و آن نوشتهای است «أُمَّةُ مُحَمَّدٍ هُمُ الْحَامِدُونَ» امت محمّد ایشان سپاسگزاران خدای تعالی هستند بر هر مقام و تكبیر گویندگانند.
در هر حالی ندای آنان در دل آسمانهاست برای ایشان زمزمهای مانند زمزمه زنبور عسل است.
13 ـ و نیز از برتریهای آن امت است كه از گرسنگی نابود نمیشوند اجتماع بر گمراهی نمیكنند، از دشمنانشان پیروی نمیكنند، شهرستانهایشان به زمین فرو نمیرود، گرفتار وبا نمیشوند.
14 ـ و از برتریهایشان این است كه همانا خدای عز و جل قرار داده برای هر كس كه یك درود بر پیامبر فرستد ده حسنه و برطرف كند از او ده گناه و خدا به او برگرداند مانند درودی كه بر پیامبرش فرستاده.
15ـ و از برتریهای آنان است كه خدا ایشان را ازواج سهگانه قرار داده، گروهی از آنان بر خود ستم كند، گروهی میانهرو است، گروهی پیشیگیرنده به نیكیهایند. اما پیشیگیرنده به نیكی وارد بهشت میشوند بدون حساب، میانهروها حسابشان آسان است، آنها كه به خود ستم میكنند ان شاء اللَّه آمرزیدهاند.
16 ـ فضیلت دیگر اینكه خدا توبه و برگشت آنان را پشیمانی و طلب آمرزش و ترك گناه قرار داده اما توبه در بنی اسرائیل كشتن خودشان بود.
17 ـ و نیز از برتریهای امت پیامبر گفته خدای عز و جل است به پیامبرش كه این «امت مرحومه» عذابشان در دنیاست به زلزله و فقر.
18 ـ و از فضائل آنهاست كه در نامه عمل مریض آنان حسنهای بزرگ نوشته میشود طبق آنچه كه در دوران جوانی انجام میدادهاند با تندرستی از عمل خیر خدای تبارك و تعالی به فرشتگانش میگوید؛ بنویسید برای بندهام، مانند كردار نیك او در زمان تندرستی او تا زمانی كه در اطمینان من است.
19 ـ و از آنهاست كه خداوند بر امت محمّد كلمه تقوی[6] را واجب قرار داده و ابتدای شفاعت برای او در آخرت است.
[1] . سوره آلعمران، آیه 110. ﴿كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتابِ لَكانَ خَيْراً لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَكْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ﴾ .
[2] . سوره البقرهٔ، آیه 143. ﴿وَ كَذلِكَ جَعَلْناكُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَكُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ وَ يَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهيداً وَ ما جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتي كُنْتَ عَلَيْها إِلاَّ لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلى عَقِبَيْهِ وَ إِنْ كانَتْ لَكَبيرَةً إِلاَّ عَلَى الَّذينَ هَدَى اللَّـهُ وَ ما كانَ اللَّـهُ لِيُضيعَ إيمانَكُمْ إِنَّ اللَّـهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحيمٌ﴾.
[3] . سوره هود، آیه 114. ﴿وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ ذلِكَ ذِكْرى لِلذَّاكِرينَ﴾.
[4] . سوره البقرهٔ، آیه 178.﴿يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصاصُ فِي الْقَتْلى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى بِالْأُنْثى فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخيهِ شَيْءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسانٍ ذلِكَ تَخْفيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَليمٌ﴾.
[5] . سوره الفاتحهٔ، آیه 5. ﴿إِیاكَ نَعْبُدُ وَ إِیاكَ نَسْتَعینُ﴾.
[6] . سوره الفتح، آیه 26. ﴿ إِذْ جَعَلَ الَّذينَ كَفَرُوا في قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجاهِلِيَّةِ فَأَنْزَلَ اللَّـهُ سَكينَتَهُ عَلى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنينَ وَ أَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوى وَ كانُوا أَحَقَّ بِها وَ أَهْلَها وَ كانَ اللَّـهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليماً﴾ .