قرآن کریم یکی از اهداف بعثت پیامبران را بر پایی قسط و عدل در جامعه میداند.
از اهداف بعثت پیامبران بر پایی عدل و داد در جامعه است. آنان مأموریت داشتند تا با مفاسد اجتماعی مبارزه کنند و عدل را در جامعه حاکم نمایند. قرآن کریم میفرماید: ﴿لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْميزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِٰ﴾؛[1] ما رسولان خود را با معجزاتی آشکار فرستادیم، و بر آنان کتاب و میزان فرو فرستادیم، تا مردم برای برپایی عدالت قیام کنند.
قرآن کریم نمونههایی از مبارزه پیامبران با مفاسد اجتماعی و برپایی عدالت را نشان میدهد. شعیب میگوید: ﴿إِنْ أُريدُ إِلاَّ الْإِصْلاحَ مَا اسْتَطَعْتُ ...ٰ﴾؛[2] من جز اصلاح تا آن جا که توانایی دارم چیزی نمیخواهم.
موسی به برادرش هارون میگوید: جانشین من در میان قومم باش و آنان را اصلاح کن و از مفسدان پیروی نکن. صالح به قومش[3] سفارش کرد: از مسرفان اطاعت نکنید؛ آنانی که در زمین فساد میکنند و اصلاح نمینمایند.[4]
شعیب به مردم جامعه خود دستور داد: حق پیمانه را ادا کنید و کم فروشی نکنید و به مردم خسارت وارد نکنید. با ترازوی صحیح وزن کنید و حق مردم را ضایع نکنید و در زمین فساد ننمایید.[5]
برای بر پایی عدالت در جامعه، دو مؤلفه لازم است: یکی تشخیص مصادیق عدل، دوم، انگیزه برای اجرای عدل.
عقل آدمی به صورت یک کبرای کلی، میفهمد و حکم میکند که «عدل نیکواست» و «ظلم زشت است». اما در تشخیص همه مصادیق عدل ناتوان است. پیامبران، صغراها و مصادیق عدل را از طریق وحی برای مردم تبیین میکنند. پس از پی بردن به مصادیق عدالت، باید در انسان انگیزه اجرای عدالت و عمل به قسط باشد. تا انگیزه نباشد، آدمی به برپایی قسط قیام نمیکند. عقل انسان برای انگیزش آدمی کافی نیست. پیامبران با بیان پیامدهای دنیوی و اخروی بی عدالتی و ظلم و تبیین معاد برای انسانها، زمینه ایجاد انگیزه را فراهم میکنند و حجت را برای انسان تمام مینمایند.[6]
[1] . سوره حديد، آيه 25.
[2] . سوره هود، آيه 88.
[3] . سوره اعراف، آيه 142.
[4] . سوره شعراء، آيه 151 ـ 152.
[5] . سوره شعراء، آيه 181ـ183.
[6] . استاد جوادی آملی، تفسير موضوعی قرآن كريم، وحی و نبوت در قرآن، ج 3، ص 174؛ عبدالله نصری، مبانی رسالت انبيا در قرآن، ص 37ـ39.