ما در روایات این مفاهیم را شنیده‌ایم که نور پیغمبر اکرم و ائمه اطهار صلوات الله علیهم اجمعین قبل از این عالم خلق شده است. در روایتی نقل شده که جابر از رسول خدا سوال کرد: اولین مخلوق خدا چه بود؟ پیغمبر اکرم6 فرمودند: «أَوَّلُ شَيْ‏ءٍ خَلَقَ اللَّـهُ تَعَالَى مَا هُوَ؟ فَقَالَ نُورُ نَبِيِّكَ يَا جَابِرُ».[1]

شاید بتوان گفت: این مضمون که قبل از این عالم محسوس، مخلوقی به نام نور وجود داشته و این نور با وجود مقدس پیغمبر اکرم6 و ائمه اطهار:، اتحاد داشته، از حد تواتر هم بیشتر است. و حتی در کتب روایی اهل سنت هم آمده است. اما درک حقیقت این مطلب بسیار مشکل است. ما تعبدا آن را قبول داریم؛ اما کنه آن را درست نمی‌‌فهمیم.

افراد سطحی نگر گمان می‌کنند این نور چیزی شبیه نور چراغ یا نور خورشید بوده است؛ ولی وقتی دقت می‌کنیم می‌بینیم آن نور با این نورها خیلی تفاوت دارد. آن نوری که به وجود پیغمبر اکرم6 و ائمه اطهار: نسبت داده شده چیزی است که از یک پرتو آن بهشت آفریده شده است؛ ملائکه، لوح، قلم و.. .  از آن نور آفریده شده‌اند! وقتی دشواری مطلب بیش‌تر می‌شود که می‌شنویم این نور، علمی فوق علومی که ما تصور می‌کنیم داشته است؛ بلکه علوم همه، مخلوقات بعدی از او پدید آمده است و ملائکه تسبیح خدا را از او یاد گرفته‌اند!

طبعا آن وقت، نه مکانی بوده و نه فضایی و نه زمانی؛ زیرا این نور اولین مخلوق است. این نور چه نوری است؟ عقل ما درک نمی‌‌کند.

آن چیزی که مقداری انسان را آرام می‌کند این است که خدای متعال خودش را هم نور معرفی کرده است؛ ﴿اللَّـهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ﴾.[2] قطعا می‌دانیم که خدا نور حسی نیست. آن نوری را هم که از نور خودش آفریده با او سنخیت دارد، نه با این انوار مادی و حسی.

ما نور خدا را از نقایص تنزیه می‌کنیم و می‌گوییم: خدا نور است، اما نوری که حجم، زمان و مکان ندارد و محتاج به جوهری نیست که به آن قائم باشد، و قابل تجزیه نیست، اما کنه آن را نمی‌فهمیم. همین طور حقیقت نور رسول الله را هم نمی‌‌فهمیم. فقط از طریق روایات اجمالا می‌‌فهمیم که خداوند چنین مخلوقی هم دارد.

همین اندازه باید بگوییم که آن قدر پاک است که اگر در این عالم ماده بخواهیم چیزی شبیه آن را پیدا کنیم، باید بگوییم: مثل نور است و همان طور که روشن شدن هر جسمی در این عالم محتاج به نور است، موجودات این عالم هم نسبت به آن موجود این چنین نیازی دارند، او باید بر این‌ها بتابد تا روشن شوند؛ ﴿وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها﴾.[3]

در روایات آمده که این نوری که خدای متعال به خود استناد می‌دهد نور اهل بیت: است. این‌ها مطالبی است که در روایت آمده است و خدا را هزاران بار شکر می‌کنیم که گوش ما با این معارف آشنا شده است.

این معانی آن قدر بلند است که صدها فیلسوف و حکیم از درک حقیقت آن قاصرند؛ مگر کسانی که خدای متعال خود آن نور را حضورا به آن‌ها نشان داده باشد، مانند علی7 که پرده‌ها از جلوی چشمش برداشته شده بود و می‌فرمود: «لَوْ كُشِفَ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ يَقِينا».[4]